طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیامد‌های فشارزا‌های چالشی و فشارزا‌های بازدارنده در کارکنان گروه ملی صنعتی فولاد ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان اهواز

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیامدهای فشارزاهای چالشی و فشارزاهای بازدارنده در کارکنان گروه ملی صنعتی فولاد ایران در شهر اهواز است. متغیرهای پیامد عبارت هستند از قصد ترک شغل، سلامت روان، رفتارهای مدنی سازمانی، عملکرد تکلیفی، عزت­نفس سازمان­محور و اضطراب. شرکت‌کنندگان شامل 257 نفر از کارکنان گروه ملی صنعتی فولاد ایران بود که به­روش تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند که 91.8% مرد و میانگین سنی آن­ها نیز 32 سال بود. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه­های فشار روانی چالشی/ بازدارنده (لی­پاین، لی­پاین و جکسون، 2004)، افسردگی اضطراب فشار روانی (لوی­باند و لوی­باند، 1995)، قصد ترک شغل (کامن، فیچمن، جنکینز و کلش، 1979)، فرم کوتاه زمینه­یابی سلامت (ویر، کوزینسکی و کلر، 1996)، عملکرد شغلی (ویلیامز و اندرسون، 1991) و عزت­نفس سازمان­محور (پیرس و گاردنر، 1989) استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم­افزار AMOS ویراست 21 انجام گرفت. روابط واسطه­ای در الگوی پیشنهادی با استفاده از روش بوت استراپ آزموده شدند. یافته­ها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی با داده­ها برخوردار است. برازش بهتر از طریق همبسته کردن خطاهای دو مسیر حاصل شد. نتایج نشان داد فشارزاهای چالشی اثر مثبت معنی­دار و فشارزاهای بازدارنده اثر منفی معنی­داری بر رفتارهای مدنی سازمانی، عملکرد تکلیفی و عزت­نفس سازمان­محور دارند. هم­چنین اثر مثبت فشارزاهای بازدارنده بر قصد ترک شغل و اضطراب و اثر منفی این فشارزاها بر سلامت روان بودند. و نشان داده شد که اضطراب بر قصد ترک شغل اثر مثبت مستقیم و بر سلامت روان، رفتارهای مدنی سازمانی، عملکرد تکلیفی و عزت­نفس سازمان­محور اثر منفی مستقیم دارد. نتایج مربوط به روابط غیرمستقیم نیز اثر فشازاهای بازدارنده را بر سلامت روان، رفتارهای مدنی سازمانی، عملکرد تکلیفی و عزت­نفس سازمان­محور از طریق اضطراب مورد تأیید قرار دادند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ارشدی، نسرین. (1386). طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، منطقه اهواز. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  2. اسماعیلی سودرجانی، ایمان. (1389). بررسی اثر فرسودگی عاطفی بر عملکرد شغلی با میانجی‌گری انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، منطقه اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  3. حیاوی، غزاله. (1390). اثر حمایت سازمانی ادراک‌شده بر تعهد عاطفی، خشنودی شغلی و عملکرد شغلی با میانجی‌گری اعتماد به سازمان و عزت‌نفس سازمان‌محور در کارکنان ستادی شرکت ملی‌حفاری ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  4. دمیری، حجت. (1390). طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای فشار روانی شغلی در کارکنان شرکت ملی‌حفاری ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  5. شفیع آبادی، عبدالله؛ رضاپور میرصالح، یاسر؛ و ریحانی کیوی، شهناز. (1390). نقش خودکارآمدی و سبک‌های مقابله با استرس در پیش‌بینی رضایت شغلی دانشجویان کارورز پرستاری، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 3(6): 24-9.
  6. شکوهنده، لیلا؛ باغبان، ایران؛ و فاتحی‌زاده، مریم‌السادات. (1390). تأثیر آموزش توانمندسازی روان-شناختی بر سازگاری کاری کارکنان دانشگاه اصفهان، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 3(6): 81-97.
  7. صاحبی، علی؛ اصغری، محمدجواد؛ و سالاری، راضیه‌سادات. (1384). اعتباریابی مقیاس افسردگی اضطراب تنیدگی (DASS-21) برای جمعیت ایرانی، فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، 1(4): 310-299.
  8. مقدمی‌پور، مرتضی. (1378). روان‌شناسی کار. تهران: انتشارات سیما.
  9. Arshadi, N., & Damiri, H. (2013). The relationship of job stress with turnover intention and job performance: moderating role of OBSE. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 706–710.
  10. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
  11. Bennett, R. J., & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85, 349–360.
  12. Boswell, W. R., Olson-Buchanan, J. B., & LePine, M. A. (2004). Relations between stress and work outcomes: The role of felt challenge, job control, and psychological strain. Journal of Vocational Behavior, 64, 165–181.
  13. Camman, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The michigan organizational assessment questionnaire. Unpublished manuscript, University of Michigan, Ann Arbor.
  14. Cavanaugh, M. A., Boswell, W. R., Roehling, M. V., & Boudreau, J. W. (2000). An empirical examination of self-reported work stress among U.S. managers. Journal of Applied Psychology, 85, 65–74.
  15. Edwards, B. D., Franco-Watkins, A. M., Cullen, K. L., Howell, J. W., & Acuff Jr, R. E. (2014). Unifying the challenge-hindrance and sociocognitive models of stress. International Journal of Stress Management, 21, 162.
  16. Eysenck, M. W., & Calvo, M. G. (1992). Anxiety and performance: The processing efficiency theory. Cognition & Emotion, 6, 409-434.
  17. Hobfoll, S. E. (1988). The ecology of stress. Washington, DC: Hemisphere.
  18. Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44, 513–524.
  19. Hon, A. H., & Chan, W. W. (2013). The effects of group conflict and work stress on employee performance. Cornell Hospitality Quarterly, 54, 174-184.
  20. Jamal, M., & Ahmed, S. W. (2012). Relations of challenge - hindrance stress with burnout, job satisfaction and health: type a behavior as a moderator. International Journal of Business and Management Tomorrow, 2, 1-7.
  21. Lazarus, R. S. (1991). Progress on a cognitive–motivational–relational theory of emotion. American Psychologist, 46, 819–834.
  22. Lazarus, R. S., & Folkman, S. F. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
  23. LePine, J. A., LePine, M. A., & Jackson, C. L. (2004). Challenge and hindrance stress: Relationships with exhaustion, motivation to learn, and learning performance. Journal of Applied Psychology, 89, 883–891.
  24. LePine, J. A., Podsakoff, N. P., & LePine, M. A. (2005). A meta-analytic test of the challenge stressor– hindrance stressor framework: An explanation for inconsistent relationships among stressors and performance. Academy of Management Journal, 48, 764–775.
  25. Lovibond, S. H., & Lovibond, P. F. (1995). Manual for the Depression Anxiety Stress Scales. 2nd ed. Sydney: Psychology Foundation.
  26. Mawritz, M. B., Folger, R., & Latham, G. P. (2014). Supervisors' exceedingly difficult goals and abusive supervision: The mediating effects of hindrance stress, anger, and anxiety. Journal of Organizational Behavior, 35, 358-372.
  27. Montazeri A., Vahdaninia M., Mousavi S. J., Omidvari S. (2009). The Iranian version of 12-item Short Form Health Survey (SF-12): factor structure, internal consistency and construct validity. BMC public health; 9, 341.
  28. Pierce, J. L., & Gardner, D. G. (2004). Self-esteem within the work and organizational context: A review of the organization-based self-esteem literature. Journal of Management, 30, 591–622.
  29. Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L., & Dunham, R. B. (1989). Organization-based self-esteem: Construct definition, measurement and validation. Academy of Management Journal 32, 622–648.
  30. Rotundo, M., & Sackett, P. R. (2002). The relative importance of task, citizenship, and counterproductive performance to global ratings of job performance: A policy-capturing approach. Journal of Applied Psychology, 87, 66–80.
  31. Rodell, J. B., & Judge, T. A. (2009). Can “good” stressors spark “bad” behaviors? The mediating role of emotions in links of challenge and hindrance stressors with citizenship and counterproductive behaviors. Journal of Applied Psychology, 94, 1438–1451.
  32. Ryland, E., & Greenfeld, S. (1991). Work stress and well-being: An investigation of Antonovsky’s sense of coherence model. Journal of Social Behavior and Personality, 6, 39-54.
  33. Seward, J. P., & Larsen, R. C. (2007). Occupational stress. In: Ladou J. (ed). Current Occupational and Environmental Medicine. 4th ed. New York: The McGraw-Hill Companies; pp: 608-11.
  34. Shahbaz, W., & Shakeel, A. (2013). Role ambiguity and employees’ organization based self-esteem: Moderating effect of workplace spirituality. In Proceedings of the 3rd International Conference on Business Management, University of Management and Technology, Feb (pp. 27-28).
  35. Sharma, J., & Devi, A. (2011). Individual differences and stress at workplace. Asia-Pacific Business Review, 7, 198-207.
  36. Sharoni, G., Tziner, A., Fein, E., Shultz, T., Shaul, K., & Zilberman, L. (2012). Organizational citizenship behavior and turnover intentions: do organizational culture and justice moderate their relationship? Journal of Applied Social Psychology, 42, 267–294.
  37. Spector, P. E. (2002). Employee control and occupational stress. Current Directions in Psychological Science, 11, 133-136.
  38. Spector, P. E., Dwyer, D. J., & Jex, S. M. (1998). Relation of job stressors to affective, health, and performance outcomes: A comparison of multiple data sources. Journal of Applied Psychology, 73, 11-19.
  39. Spector, P. E., & Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12, 269–292.
  40. Walsh, J. S. (2010). Differential effects of challenge and hindrance stressors on decision making performance. Unpublished Master’s Thesis, Auburn University, Auburn, Alabama.
  41. Ware Jr, J. E., Kosinski, M., & Keller, S. D. (1996). A 12-Item Short-Form Health Survey: construction of scales and preliminary tests of reliability and validity. Medical care, 34, 220-233.
  42. Webster, J. R., Beehr, T. A., & Christiansen, N. D. (2010). Toward a better understanding of the effects of hindrance and challenge stressors on work behavior. Journal of Vocational Behavior, 76, 68–77.
  43. Webster, J. R., Beehr, T. A., & Love, K. (2011). Extending the challenge-hindrance model of occupational stress: The role of appraisal. Journal of Vocational Behavior, 79, 505–516.
  44. Weiss, H. M., & Cropanzano, R. (1996). Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes, and consequences of affective experiences at work. Research in Organizational Behavior, 18, 1–74.
  45. Widmer, S. W., Semmer, N. K., Kalin, W., Jacobshagen, N., & Meier, L. L. (2012). The ambivalence of challenge stressors: Time pressure associated with both negative and positive well-being. Journal of Vocational Behavior, 80,422–433.
  46. Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of Management, 17, 601–617.
  47. Wilson, I. (2012). The role of personality as a moderator in challenge and hindrance stressor research. Unpublished Master’s Thesis, University of Houston.
  48. Yozgat, U., Yurtkoru, S., & Bilginoglu, E. (2013). Job stress and job performance among employees in public sector in Istanbul: examining the moderating role of emotional intelligence. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 75, 518 - 524.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار