مقایسه اثربخشی برنامه های آموزشی هوش معنوی و تاب آوری بر رفتارهای ضد تولید کارکنان یک کارخانه صنعتی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران.

2 دانشیار گروه روان شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی

3 استاد گروه روان شناسی، دانشگاه گیلان، رشت

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش هوش ­معنوی وتاب آوری بر رفتارهای ضد ­­تولید کارکنان بود. روش پژوهش نیمه ­آزمایشی از نوع پیش ­آزمون -پس ­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان بخش ­های تولیدی مجتمع فولاد گیلان بود که از بین 255 نفر، 60 نفر که بالاترین نمره را در رفتارهای ضد ­تولید کسب کرده بودند به صورت تصادفی در سه گروه (20 نفر آموزش هوش معنوی، 20 نفر آموزش تاب­ آوری و 20 نفر گروه کنترل) گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه رفتار ضد تولید (فوکس و اسپکتور، 2002) بود که آزمودنی­ های 3 گروه در دو مرحله پیش ­آزمون و پس ­آزمون به آن پاسخ دادند. گروه ­های آزمایش در جلسات مداخله­ ای مبتنی بر برنامه ­های آموزشی هوش معنوی و تاب ­آوری (8 جلسه) شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و از آزمون بونفرنی به منظور مقایسه تفاضل نمرات پیش ­آزمون- پس ­آزمون متغیرهای گرو ه­ های آزمایشی و کنترل استفاده شد. یافته­ ها نشان داد برنامه­ های آموزشی هوش ­معنوی و تاب­ آوری بر بهبود رفتارهای ضد تولید کارکنان اثربخش بود (001/0p≤). همچین نتایج نشان داد که تأثیر برنامه آموزشی تاب ­آوری بر کاهش رفتار ضد تولید کارکنان در مقایسه با برنامه آموزشی هوش معنوی بیشتر بود (001/0p≤). با توجه به یافته ­های این پژوهش نتیجه­ گیری می­ شود که مدیران و صاحبان صنایع به منظور رقابت در بازار تولید و نیز افزایش بهره ­وری سازمانی از برنامه ­های آموزشی هوش ­معنوی و تاب­آوری استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study comparing the Effectiveness of Spiritual Intelligence and Resilience Training Programs on Counterproductive Behaviors of the Employees of an Industrial Factory

نویسندگان [English]

  • mahnaz marami 1
  • bahman akbari 2
  • abbas abolghasemi 3
1 Department of Psychology, Islamic Azad University, Rasht Branch, Rasht, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University
3 Professor, Department of Psychology, University of Guilan, Rasht
چکیده [English]

چکیده
The purpose of this study was to compare the effectiveness of spiritual intelligence and resilienc training on the employees' counterproductive behaviors The research method was a pre-testpost-test with control group. The statistical population consisted of all employees of the manufacturing departments of employees of Ferro Guilan Complex Out of 255 people, 60 people who got the highest score in counterproductive behaviors were randomly divided into three groups (20 spiritual intelligence training, 20 resilienc training and 20 people control). The research instrument was the counterproductive behaviors questionnaire (Fox and Spector, 2002). The subjects of the three groups responded in two stages: pre-test and post-test. The experimental groups participated in interventional sessions based on spiritual intelligence and resilience training programs (8 sessions). To analyze the data, multivariate analysis of covariance analysis and bonferrin test were used to compare the difference between the pre-test and post-test scores of the experimental and control groups. The findings indicated that spiritual intelligence and resilience training programs had an effective effect on employees' counterproductive behaviors (p≤0.001). The results showed that the effect of the resilience curriculum on reducing the employees' counterproductive behaviors was higher than the spiritual intelligence training program (p≤0.001). According to the findings of this research, it is concluded that managers and industry owners use educational programs for spiritual intelligence and resilience in order to compete in the production market and increase organizational productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Counterproductive Behavior
  • Resilience
  • Spiritual Intelligence

مراجع

احمدی، رضا و شریفی، پرویز. (1392). بررسی اثربخشی آموزش تاب­آوری بر سلامت روان افراد مبتلا به وابستگی مواد در کانون توسکای شهر تهران. فصلنامه مطالعات روان­شناسی بالینی، 16(4)، 17-1.
امامی، زهرا؛ مولوی، حسین و کلانتری، مهرداد. (1393). تحلیل مسیر اثر هوش معنوی و هوش اخلاقی بر خودشکوفایی و رضایت از زندگی در سالمندان شهر اصفهان. مجله دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 15(2)، 13-4.
امیری، مقصود؛ الفت، لعیا؛ فیضی، کامران و صالحی ابرقویی، محمدعلی. (1396). طراحی مدلی برای تاب­آوری سازمانی. مجله مدیریت بهره­وری، 11(44)، 65-35.
پرستار انساب، وحید و شیخ الاسلامی، نادر. (1394). بررسی ساختار سازمانی با رفتار کار ضدتولیدی کارکنان. اولین کنفرانس بین­المللی مهندسی صنایع، مدیریت و حسابداری. مؤسسه پژوهشی البرز با همکاری دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز گسترش انفورماتیک ایران، 26 آذر 1394.
درویشی، محمود و خدایی­گوراب­زرمخی، زهرا. (1389). هوش معنوی در سازمان. اولین کنفرانس سالانه مدیریت،  نوآوری و کارآفرینی. 27 و 28 بهمن 1389، شیراز.
زرین­کلک، حمیدرضا. (1390). تأثیر آموزش مؤلفه­های تاب­آوری بر کاهش سطح اعتیادپذیری و تغییر نگرش دانش­آموزان مقطع متوسطه ساکن در حومه تهران نسبت به مصرف مواد. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی.
سردارزاده، فرشته؛ ژیان­باقری، معصومه و فراهانی، ملک. (1396). نقش تاب­آوری در کاهش استرس و فرسودگی شغلی کارکنان پروژه ماهواره­ای دریایی شرکت نفت ایران. مجله روان­شناسی و روانپزشکی شناخت، 3(4)، 77-61.
سهرابی، فرامرز و ناصری، اسماعیل. (1391). هوش معنوی و مقیاس­های سنجش آن. تهران: انتشارات آوای نور.
فهیمی، حسن و فیضی، محمد. (1395). بررسی رابطه بین هوش معنوی با رفتارهای کناره­گیرانه و ضدبهره­وری کارکنان تأمین اجتماعی شهر اردبیل. نخستین کنفراس بین­المللی پارادایم­های نوین مدیریت هوشمندی تجاری و سازمانی. مرکز همایش­های بین­المللی دانشگاه شهید بهشتی، 30 اردیبهشت 1395.
صارمی، علیرضا و میرسلیمانی، سیدباقر. (1394). مزایای تاب­آوری. تهران: انتشارات پژوهش روزگار.
قائدامینی­هارونی، عباس؛ ابراهیم­زاده­دستجردی، رضا؛ صادقی­ده­چشمه، مهرداد و صادق­زاده، نازنین. (1397). تأثیر فضای اخلاقی سازمان از طریق رفتار شهروندی سازمانی بر رفتارهای ضدتولید سازمانی در شرکت ساپکو. مجله مهندسی مدیریت نوین، 7(1)، 51-31.
قاسمی­نژاد­دهکردی، آتوسا؛ امیرتاش، علی­محمد و اصلانخانی، محمدعلی. (1396). اثر عدالت سازمانی بر رفتارهای ضدتولید با میانجیگری عواطف شغلی: مورد مطالعه کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خوزستان. نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، 5(1)، 131-117.
کیخسروانی، مولود. (1394). مقایسه اثربخشی برنامه­های آموزشی مدیریت استرس و تاب­آوری بر وضعیت روا­ن­شناختی و شغلی کارکنان. پایان­نامه دکترای تخصصی، رشته روان­شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.
گل­پرور، محسن و خاکسار، سروره. (1387). رفتارهای ضدتولید از دیدگاه سرپرستان و مدیران صنایع و سازمان­ها. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 3(4)، 74-52.
محمدی­زاده، زهرا؛ قلعه­نوری، محمد؛ صابرفیروزی، معصومه و حسن­کمال­زاده، حسن. (1393). رابطه بین هوش معنوی و اخلاق سازمانی با بهره­وری کارکنان آموزش و پرورش شهر مرودشت. کنفرانس بین­المللی مدیریت در قرن 21، 16 و 17 مرداد 1393.
مقیمی، مسعود؛ اسماعیل­پور، نفیسه؛ کریمی، زهره؛ زولادی، محمد و علی­مقیمی، محمد. (1397). اثربخشی آموزش تاب­آوری با خدمات پیام کوتاه بر استرس مادران دارای کودکان عقب­مانده­ذهنی آموزش­پذیر. مجله روانپزشکی رفتاری، 4(12)، 66-59.
مهداد، علی و مهدی­زادگان، ایران. (1390). مقایسه رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای ضدتولید در میان کارکنان کارخانجات خودروسازی ایران و مالزی، مجله یافته­های نو در روان­شناسی، 4(12)، 93-79.
نوروزی، داود و عبدی­معصوم­آباد، صالحه. (1393). بررسی تأثیر هوش معنوی بر رفتار کناره­گیرانه در بین کارمندان تربیت بدنی شهرستان اردبیل. همایش بین­المللی مدیریت، تهران، مؤسسه سفیران فرهنگی مبین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار