تدوین مدل عوامل موثر بر حسادت کارکنان با استفاده از تکنیک دیمتل و فرایند تحلیل شبکه ای

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه خوارزمی،تهران، ایران.

2 گروه مدیریت منابع انسانی، دانشگاه خوارزمی،تهران، ایران.

3 گروه مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

حسادت کارکنان یکی از ساخت‌های معنادار در محیط کاری است که اثر قوی احساسی بر کارکنان دارد. حسادت از احساسات منفی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تدوین مدل عوامل موثر بر حسادت کارکنان صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه­ای- کاربردی بوده و بر مبنای ماهیت و روش در گروه توصیفی دسته­بندی می­شود. همچنین بر مبنای نوع داده­ها، می­توان آن را پیمایشی­- موردی دانست. جامعه آماری این پژوهش 10 نفر از خبرگان دانشگاهی و سازمانی می‌باشند که دارای سابقه فعالیت در حوزه منابع انسانی یا دارای تحصیلات مرتبط با رشته مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی بوده اند. با توجه به بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش، 19 عامل (9 عامل فردی و 10 عامل سازمانی) به عنوان عوامل موثر بر حسادت کارکنان شناسایی گردید. سپس به منظور غربال کردن عوامل شناسایی شده از تکنیک دیمتل استفاده گردید. به این منظور بعد از انجام محاسبات، میانگین تاثیر و تاثر عوامل محاسبه شد و عواملی که R+J آنها بیشتر از میانگین محاسبه شده، بودند (7 عامل فردی و 7 عامل سازمانی) مورد پذیرش قرار گرفته و در گام نهایی، به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر حسادت سازمانی پذیرش شده با تکنیک دیمتل، از روش فرآیند تحلیل شبکه­ای (ANP) استفاده گردید. نتایج نشان داد که در بعد فردی، مقایسه اجتماعی منفی در رتبه اول، ارزیابی شناختی آگاهانه از آینده بهتر دیگران در رتبه دوم و آگاهی از توانایی‌های دیگران در رتبه سوم قرار گرفتند. همچنین در بعد سازمانی، سطح پایین انصاف و عدالت در سازمان در رتبه اول، ارزیابی عملکرد در رتبه دوم و تعامل رهبر- عضو در رتبه سوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که مدیران منابع انسانی در سازمان‌ها باید برای مواجه شدن با هرگونه احساس از سوی کارکنان (مثبت یا منفی) آمادگی داشته باشند و قدرت آنها در آنجا مشخص خواهد شد که بتوانند حسادت را به رقابت‌ و به عنوان یک عامل انگیزشی تبدیل کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Formulation of effective factors model on Employee's Envy Using DEMATEL and ANP technique

نویسندگان [English]

  • reza yousefi zenouz 1
  • Akbar hassanpoor 2
  • mehdi mohazabi 3
  • Bahram moazeni 3
1 Department of Industrial Management, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 , Assistant Professor ,Faculty of Management
3 PhD student in Human Resource Management, , kharazmi, University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Employees' enviousness is one of the most significant issues in working environments, which exerts a considerable influence on their feelings. As a negative feeling, enviousness has not adequately been paid attention to. The purpose of this research was to identify and prioritize the effective factors (individual and organizational) on employee envy. This research is developed-applied in terms of purpose and categorized based on the nature and method of descriptive group. Also, based on the type of data, it can be considered as a case- survey one. The statistical population of this research is 10 academic and organizational experts with experience in human resources or education degree related to human resource management and organizational behavior. According to the literature and research background, 19 factors (personal and organizational) were identified as factors affecting employees' envy. Subsequently, using the multi-criteria decision making DEMATEL techniques, 14 factors were firstly accepted as the most important factors by using DEMATEL technique. In addition, ANP method was used to prioritize factors affecting the envy of employees accepted by DEMATEL method. The results showed that in individual dimension, negative social comparison in the first rank, conscious cognitive assessment of other’s better future in the second rank and awareness of other’s abilities were put in the third rank. Also in the organizational dimension, low level of fairness and justice in organization ranked first, performance evaluation ranked second and leader-member interaction ranked third.

کلیدواژه‌ها [English]

  • envy
  • Employee’s Envy
  • Multi-criteria Decision Making Techniques

مراجع

  1. حافظ نیا، محمدرضا .(1395). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
  2. زبردست، اسفندیار .(1389). کاربرد فرآیند تحلیل شبکه-ای (ANP) در برنامه‌ریزی شبکه‌ای و منطقه‌ای. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره 41. 79- 90.
  3. عابدی جعفری، حسن؛ شیعه زاده، الهه و سیدحسینی، سیده سمیرا .(1393). تأثیر حسادت بر تمایل به ترک خدمت پرستاران به میانجی گری خوداحترامی و رفتارهای غیرشهروندی، مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 12 ، شمارة 4، صص 763-786.
  4. محمدپور، علی. میرزاپور باباجان .(1394). تجزیه وتحلیل معیارهای پرتفوی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار6(23): ، 9-131.
  5. Barclay, L. J., & Kiefer, T. (2014). Daily experiences of justice: A within-person, dynamic, and event-based perspective. Paper presented at the Academy of Management Proceedings.
  6. Belk, R. (20، ). Benign envy. AMS Review, 1(3_4), ، 7_134.
  7. Carlucci, D. & Schiuma, G. (2008). Applying the analytic network process to disclose knowledge assets value creation dynamics. Expert Systems with Applications, 36 (4), 7687 -7694.
  8. Cohen-Charash, Y.; Mueller, J. S. (2007). “Does perceived unfairness exacerbate or mitigate interpersonal counterproductive work behaviors related to envy?” Journal of Applied Psychology, 92, 666-680.
  9. Cohen‐Charash, Y. (2009). Episodic envy. Journal of Applied Social Psychology, 39(9), 2128-2173.
  10. Duffy, M. K., Scott, K. L., Shaw, J. D., Tepper, B. J., & Aquino, K. (2012). A social context model of envy and social undermining. Academy of Management Journal, 55(3), 643-666.
  11. Duffy, M. K., Shaw, J. D., & Schaubroeck, J. M. (2008). Envy in organizational life. Envy: Theory and research, 167-189.
  12. Erdil, O., & Müceldili, B. (2014). The effects of envy on job engagement and turnover intention. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 447-454.
  13. Floyd, T. M., Hoogland, C. E., & Smith, R. H. (2016). THE role of leaders in managing envy and its consequences for competition in organizations, Monographs in Leadership and Management,8, 129-156.
  14. Garcia-Melon, M, Javier, F. O., Jeronimo, A. B., Pablo, A. B., & Rocio, P. B. (2008). Farmland appraisal based on the analytic network Process. Journal of Global Optimization, 42, 143-155.
  15. Ghadi, M. Y. (2018). Empirical examination of theoretical model of workplace envy: evidences from Jordan. Management Research Review, 41(12), 1438-1459.
  16. Kim, S.; O’Neill, W.; Cho, H. (2010). “When does an employee not help coworkers? The effect of leader-member exchange on employee envy and organizational citizenship behavior”. International Journal of Hospitality Management, 29(3), 530-537.
  17. Liden, R. C., Wayne, S. J., & Sparrowe, R. T. (2000). An examination of the mediating role of psychological empowerment on the relations between the job, interpersonal relationships, and work outcomes. Journal of applied psychology, 85(3), 407.
  18. Lin, Y. H., Tsai, K. M., Shiang, W. J., Kuo, T. C., & Tsai, C. H. (2009). Research on using ANP to establish a performance assessment model for business intelligence systems. Expert Systems with Applications, 36(2), 4135-4146.
  19. Linstead, S., Marechal, G., & Griffin, R. W. (2014). Theorizing and researching the dark side of organization. Organization Studies, 35(2), 165-188.
  20. Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual review of psychology, 52(1), 397-422.
  21. Menon, T., & Thompson, L. (2010). Envy at work. Harvard business review, 88(4), 74-79.
  22. Nandedkar, A. P. (20، ). Examining the Knowledge Sharing and Uncivil Behavior of Envious Employees: An Affective Events Theory Perspective (Doctoral dissertation, University of Texas--Pan American).
  23. Patient, D., Lawrence, T. B., & Maitlis, S. (2003). Understanding workplace envy through narrative fiction. Organization Studies, 24(7), 1015-1044.
  24. Rich, B. L., Lepine, J. A., & Crawford, E. R. (2010). Job engagement: Antecedents and effects on job performance. Academy of management journal, 53(3), 617-635.
  25. Reinke, S. J. (2003). Does the form really matter? Leadership, trust, and acceptance of the performance appraisal process. Review of Public Personnel Administration, 23(1), 23-37.
  26. Saaty, T. L. (1999, August). Fundamentals of the analytic network process. In Proceedings of the 5th international symposium on the analytic hierarchy process (pp. 12-14).
  27. Saks, A. M. (2006). Antecedents and consequences of employee engagement. Journal of managerial psychology, 21(7), 600-619.
  28. Smith, R. H., & Kim, S. H. (2007). Comprehending envy. Psychological bulletin, 133(1), 46-64.
  29. Smith, R. H., Merlone, U., & Duffy, M. K. (Eds.). (2017). Envy at Work and in Organizations. Oxford University Press.
  30. Tai, K., Narayanan, J., & McAllister, D. J. (2012). Envy as pain: Rethinking the nature of envy and its implications for employees and organizations. Academy of Management Review, 37(1), 107-129.
  31. Thompson, G., Glasø, L., & Martinsen, Ø. (2015). The relationships between envy and attitudinal and behavioral outcomes at work. Scandinavian Journal of Organizational Psychology, 7(1),5-18.
  32. Van de Ven, N., Zeelenberg, M., & Pieters, R. (2009). Leveling up and down: the experiences of benign and malicious envy. Emotion, 9(3), 419-427.
  33. Vidaillet, B. (2007). Lacanian theory's contribution to the study of workplace envy. Human relations, 60(، ), 1669-1700.
  34. Vecchio, P. (2005). “Explorations in employee envy: Feeling envious and feeling envied”. Cognition and Emotion, 19(1), 69-81.
  35. Wei, F.; Steven, S. (2013). Tit for tat? Abusive supervision and counterproductive work behaviors: The moderating effects of locus of control and perceived mobility. Asia Pacific Journal of Management, 30(1), 281-296.
  36. Wobker, I. (2014). The price of envy—An experimental investigation of spiteful behavior. Managerial and Decision Economics, 36(5), 326-335.
  37. Wu, W. W. (2008). Choosing knowledge management strategies by using a combined ANP and DEMATEL approach. Expert Systems with Applications, 35(3), 828-835.
  38. Yang, L. Q.; Johnson, R. E.; Zhang, X.; Spector, P. E.; Xu, Sh. (2013). Relations of interpersonal unfairness with counterproductive work behavior: the moderating role of employee self-identity. Journal of Business and Psychology, 28(2), 189-202.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار