فراتحلیلی بر شناسایی موانع ارتقاء زنان به سطوح مدیریت در سازمانهای دولتی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

2 گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران (عهده دار مکاتبات)

3 گروه مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 گروه مهندسی صنایع، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسللامی، قزوین، ایران

چکیده

در این مقاله ضمن بررسی مساله عدم ارتقاء زنان, با استفاده از مرور سیستماتیک, پژوهشهای انجام شده با موضوع شناسایی موانع ارتقاء زنان به سطوح مدیریت در سازمانهای دولتی ایران فراتحلیل گردید. جامعه آماری مشتمل برکلیه پژوهش های مربوط به موانع ارتقاء زنان در سازمان های دولتی بوده, که با استفاده ازروش نمونه گیری هدفمند,  نمونه مورد نظر مشتمل بر 32 اثر پژوهشی در بازه زمانی سالهای 1380تا 1396 انتخاب و بررسی شد. یافته ها نشان داد دردهه 80 بیشتر پژوهشها موانع فردی- خانوادگی را مهمترین مانع ارتقاء زنان به سطوح مدیریت معرفی کرده اند. اما در پژوهشهای بعدی علاوه بر تغییر اولویت بندی, یک مانع جدید نیز به موانع ارتقاء اضافه شده است . یافته ها موانع ارتقاء زنان را در چهار دسته کلی طبقه بندی و به شرح ذیل اولویت بندی می کنند. موانع فرهنگی- اجتماعی(کلیشه های جنسیتی و حاکمیت فرهنگ مردسالاری) موانع سیاسی ( عدم حضور زنان در حلقه های قدرت, عدم حضور زنان در احزاب و گروههای سیاسی, ناتوانی زنان درلابی­گری) موانع سازمانی( عدم اعتماد سازمان به زنان, تلقی مدیریت بعنوان حق وکار مردانه, عدم حضور زنان در شبکه های ارتباطی غیر رسمی ) و در نهایت موانع فردی-خانوادگی( عدم خودباوری زنان,  نداشتن انگیزه پیشرفت در زنان و مسئولیت مضاعف زنان در خانواده)

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A meta-analysis on the obstacles to women's promotion to the levels of governance in Iranian government agencies

نویسندگان [English]

  • pakhshan molaei 1
  • Seeyd Mehdi Alvani 2
  • Shams Sadat zahedi 3
  • Alireza Alinejad 4
1 Department of Public Administration, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2 Department of Public Administration, Qazvin Branch, Qazvin Islamic Azad University, Iran (Correspondence Officer)
3 Department of Management, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
4 Associate Professor of Qazvin Islamic Azad University
چکیده [English]

In this paper, while investigating the issue of women's lack of promotion, a systematic review of the research on the identification of barriers to women's promotion to the levels of management in Iranian governmental organizations was analyzed. Using the qualitative meta-analysis method and purposive sampling 32, research papers have been reviewed during the period from 2001 to 2017.The results show that there are significant changes in the prioritization of women's promotion barriers. In the 1980s, most studies have identified family-personal barriers as the main barrier to women's promotion to management levels. But in the next research, in addition to changing in priorities, a new barrier has also been added to the promotion barriers. The findings categorize women's promotion barriers into four broad categories and prioritize them as follows. Cultural-social barriers (gender stereotypes and domination of patriarchal culture).Political barriers (the absence of women in power rings, the absence of women in political parties and political groups, the inability of women in lobbying).Organizational barriers (organization's lack of trust in women, management perceived as a right and a male work, the absence of women in informal communication networks).And finally, individual-family barriers (women's lack of self-esteem, lack of motivation for advancement in women, and greater responsibility of women towards the family).

کلیدواژه‌ها [English]

  • women’s promotion
  • glass ceiling
  • women's promotion barriers
  • women and management levels

مراجع

  1. آبرون، فاطمه و زنجانی، حبیب‌الله. (1393). بررسی موانع ارتقای شغلی زنان و اثر آن بر بهره‌وری بررسی موردی زنان شاغل در دانشگاه صنعتی شریف. مطالعات علوم اجتماعی ایران. پاییز، 11(3)، 50 - 60.
  2. آرمن، سیدعزیز؛ فرازمند، حسن و دانش، حمیده. (1394). تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نرخ مشارکت زنان در نیروی کار. فصلنامه توسعه اجتماعی. تابستان، 9(4)، 161 - 184.
  3. اسماعیل‌پور، رضا و تفقدی، حمیدرضا. (1396). مطالعه کیفی موانع ارتقای شغلی و مدیریتی بانوان. نشریه زن در توسعه و ﺳﻴﺎﺳﺖ. تابستان، 15(2)، 169 - 185.
  4. استادهاشمی، لیلا؛ میرحسینی، سید جعفر؛ خلوتی، ملیحه و آصفی، مهدی. (1394). موانع ارتقای زنان شاغل در بانک‌های دولتی کشور به سطوح عالی مدیریت از دیدگاه کارکنان. پژوهش‌نامه زنان. زمستان، 6(14)، 1 - 17.
  5. احسانی، محمد؛ شتاب بوشهری، سید ناهید؛ کوزه چیان، هاشم و مشبکی اصفهانی، اصغر. (1387). بررسی و رتبه‌بندی عوامل بازدارنده ارتقا زنان به پست‌های مدیریتی در هیئت‌های ورزشی استان خوزستان. فصلنامه پژوهش در علوم ورزشی. تابستان، 6(19)، 171 - 189.
  6. احمدی کهنعلی، رضا؛ بهبودی، محمدرضا و جام جور، طاهره. (1392). موانع دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی از دیدگاه مدیران زن مطالعه کیفی در شهر بندرعباس. نشریه زن در توسعه و ﺳﻴﺎﺳﺖ. پاییز، 11(3)، 333 - 349.
  7. الماسی، لیلا؛ لبادی، زهرا و علیپور، وحیده. (1394). سقف شیشه‌ای در جانشین پروری زنان در مناصب مدیریتی. پژوهشهای رهبری و مدیریت آموزشی. بهار، 5(3)، 91 - 117.
  8. بابائی زکلیکی، محمدعلی. (1385). چالش‌های زنان برای ارتقا به مشاغل مدیریتی در سازمان‌های دولتی. فصلنامه مدرس علوم انسانی. بهار، 10(46)، 45 - 81.
  9. تقی زاده، هوشنگ؛ سلطانی، غلامرضا و شکری، عبدالحسین. (1391). شناسایی موانع ارتقا زنان به پستهای مدیریتی مطالعه موردی دانشگاه تبریز. زن و مطالعات خانواده. پاییز، 5(17)، 33 - 50.
  10. جعفر نژاد، احمدو اسفیدانی، محمدرحیم. (1384). وضعیت زنان در اشتغال و مدیریت مطالعه موردی ایران. مجله مطالعات اجتماعی - روان‌شناختی زنان. بهار، 3(7)، 77 - 103.
  11. حاجی پور، سیمین. (1397). زنان و مشارکت سیاسی: واکاوی سیاست حضور زنان در مجلس شورای اسلامی ایران. تهران: انتشارات ذهن آویز.
  12. حسین پور، محمد؛ حاجی پور، بهمن و حسینیان، الهام. (1391). موانع دستیابی زنان به سطوح مدیریتی میانی و ارشد. فصلنامه زن و فرهنگ. زمستان، 4(14)، 43 - 56.
  13. خسروی، محمدعلی؛ دهشیار، حسین و ابطحی، صفی نازالسادات. (1391). چگونگی توانمندسازی زنان درعرصه تصمیم‌گیری سیاسی درساختارتصمیم‌گیری ملی و بین المللی. پژوهشنامه روابط بین الملل. اسفند، 5(20)، 99 - 132.
  14. رفعت جاه، مریم و قربانی، سمیه. (1390). تأثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقای شغلی زنان. نشریه زن در توسعه و سیاست. بهار، 9(1)، 117 - 149.
  15. رنجبر، مریم و ساردینی، زهرا. (1396). مروری بر وضعیت ارتقا زنان شاغل در پست‌های مدیریتی سازمان‌های دولتی مطالعه موردی استان کرمان. دو فصلنامه آینده‌نگری و توسعه. تابستان، 1(1)، 83 - 93.
  16. زاهدی، شمس السادات و محمدی، ابوالفضل. (1381). فرا تحلیل راهی به‌سوی شناسایی ارزشیابی ترکیب و تلخیص پژوهش‌های گذشته. فصلنامه مطالعات مدیریت. پاییز، 12(47)، 51 - 79.
  17. زاهدی، شمس السادات و دهقانیان، فریده. (1390). محدودیت‌های توانمندسازی زنان شاغل در سازمان‌های دولتی ایران. رسالت مدیریت دولتی. زمستان، 2(4)، 87 - 105.
  18. سلیمان پور عمران، محبوبه و شیرازی، زهره. (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای شغلی زنان در پست‌های مدیریتی سازمانی. فصلنامه زن و فرهنگ. پاییز، 9(33)، 109 - 124.
  19. سیدان، فریبا و عباس خلیفه لو، سریه. (1387). بررسی عوامل مؤثر بر میزان ارتقای شغلی زنان شاغل در اداره‌های دولتی شهرستان اسکوبا تأکید بر خانواده. مطالعات زنان. پاییز، 6(2)، 89 - 110.
  20. شیرزاد ملاباشی، شیرین؛ فراهانی، ابوالفضل و اسد، محمدرضا. (1393). عوامل مؤثر در انتصاب زنان در پست‌های مدیریتی وزارت ورزش و جوانان. فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش. تابستان، 6(1)، 37 - 51.
  21. صادقی فسایی، سهیلا و خادمی، عاطفه. (1394). فرا تحلیل چهار دهه پژوهش در موضوع اشتغال زنان. زن در فرهنگ و هنر. تابستان، 7(2)، 243 - 256.
  22. صادقی فسایی، سهیلا و خادمی، عاطفه. (1395). فرا تحلیل چهار دهه پژوهش در حوزه مشارکت زنان. مطالعات اجتماعی - روانشناحتی زنان. تابستان، 14(2)، 35 - 62.
  23. صالحی امیری، سید رضا و اشرفجو، لیلا. (1391). بررسی رابطه مؤلفه‌های فرهنگی با ارتقاء زنان در مشاغل مدیریتی موردمطالعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. مجله مدیریت فرهنگی. تابستان، 6(16)، 1 - 17.
  24. صفری، علی و فروغی ابری، معین. (1389). سقف شیشه‌ای و راههای شکستن آن برای زنان در ایران. تدبیر. تابستان، (217)، 44 - 49.
  25. صداقت زادگان، شهناز؛ ملکی، امیر و خسروی، ناهید. (1396). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با نگرش به ارتقای مشارکت زنان در سطوح مدیریت. دو فصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی. بهار و تابستان، 2(4)، 115 - 138.
  26. صدیقی، بهرنگ و عامری، پردیس. (1395). نقش مشارکت سیاسی زنان در فرایند توسعه پایدار کشور باتاکید بر سه دوره اصلاح طلب - اصولگرا و اعتدالگرا. پژوهش اجتماعی. زمستان، 4(33)، 85 - 108.
  27. صمدی راد، انور. (1385). مکانیسم‌های ارتقای مشارکت زنان در ابعاد سیاسی و اقتصادی. فصلنامه رفاه اجتماعی. تابستان، 5(21)، 99 - 122.
  28. ضرغامی فرد، مژگان و بهبودی، محمدرضا. (1393). پدیدة صخرة شیشه‌ای بررسی تجربه ها و چالش‌های زنان درپست‌های رهبری سازمان. مدیریت فرهنگ سازمانی. تابستان، 12(2)، 191 - 211.
  29. طالقانی، غلامرضا؛ پور عزت، علی‌اصغر و فرجی، بهاره. (1388). بررسی تأثیر سقف شیشه‌ای بر کاهش توانمندی زنان در سازمان توسعه برق ایران. نشریه مدیریت دولتی. تابستان، 2(1)، 89 - 102.
  30. عبدالهی، مژگان. (1381). سقف شیشه‌ای مانع ارتقا شغلی زنان. فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول. زمستان، 9(35 - 36)، 186 - 200.
  31. فاطمی صدر، فیروزه و مشبکی، اصغر. (1380). موانع ارتقا زنان درسطوح مدیرتی در سطح دانشگاههای تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
  32. فکوهی، ناصر. (1384). سازوکار تبعیض مثبت به‌مثابه ابزار محرومیت‌زدایی با نگاهی به وضعیت زنان در ایران. مجله پژوهش زنان. پاییز، 3(3)، 115 - 141.
  33. فیضی، طاهره؛ موغلی، علیرضا؛ رفیعی، مجتبی و حسینی، سهیلا. (1394). بررسی وضعیت شاخص‌های ارتقاء زنان به پست‌های مدیریتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. پاییز، 23(5)، 111 - 119.
  34. قوامی، ناهید. (1395). شناسایی و رتبه‌بندی موانع ارتقا زنان به پست‌های مدیریتی با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه فازی موردمطالعه سازمان امور مالیاتی خراسان رضوی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته مدیریت بازاریابی بین‌المللی، دانشکده مدیریت، دانشگاه فردوسی.
  35. قدرتی، حسین. (1394). فرازوفرود اشتغال زنان در ایران و تفاوت آن با روندهای جهانی. فصلنامه توسعه اجتماعی. بهار، 9(3)، 29 - 52.
  36. کاظمی، عالیه و دهقانپور فراشاه، افسانه. (1392). شناسایی و اولویت‌بندی موانع حضور زنان در پست‌های مدیریتی. زن در توسعه و سیاست. تابستان، 11(2)، 209 - 221.
  37. کاظمی پور، شهلا وجعفری، مژگان. (1388). موانع ارتقا شغلی زنان در ایران مطالعه موردی کارکنان بانک ملی ایران. جامعه‌شناسی معاصر. زمستان، 2(1)، 177 - 197.
  38. کجباف، محمدباقرو کاظمی، ملیحه. (1387). بررسی نگرش کارکنان سازمان آموزش‌وپرورش اصفهان به مدیریت زنان و موانع ارتقاء زنان به جایگاه‌های مدیریتی. مطالعات زنان. زمستان، 6(3)، 133 - 147.
  39. کرس ول، جان دبلیو. (2009). طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی. (ترجمه علیرضا کیامنش و زهرا دانای طوس). (1392). تهران: جهاد دانشگاهی علامه طباطبائی.
  40. گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران 1380 - 1390. (مجموعه مقالات). (1394). تهران: نشرنی.
  41. گودرزوندچگینی، مهرداد و حقی، معصومه. (1389). تاثیر فرهنگ سازمانی بر جذب زنان در پستهای مدیریتی. زن و جامعه. زمستان، 1(4)، 97 - 112.
  42. محمدی، شیرکوه؛ کمال خرازی، سید علی‌نقی؛ کاظمی فرد، محمد و پورکریمی، جواد. (1395). مدیریت آموزش چند فرهنگی در مدارس ایران فرا تحلیل کیفی. دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه. زمستان، 4(2)، 87 - 106.
  43. محمدی جوزانی، زینب. (1393). عوامل اثر گذار بر ارتقازنان عضو هیات علمی به سطوح مختلف مدیریت در دانشگاههای تربیت بدنی دولتی شهر تهران، مطالعه موردی دانشگاههای الزهرا، تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه الزهرا.
  44. محمودیان، شهره. (1395). بررسی موانع مشارکت زنان در سطوح مدیریتی سازمان آموزش وپرورش. توسعه آموزش جندی شاپور. زمستان، 7(3)، 20 - 25.
  45. ملکی، زهره وعطایی، محمد. (1395). شناسایی راههای رفع موانع ارتقا شغلی زنان در سازمانهای دولتی - امور مالیاتی قزوین. مدیریت توسعه و تحول. زمستان، (5)، 46 - 56.
  46. میر غفوری، حبیب‌الله. (1385). شناسایی و رتبه‌بندی عامل‌های مؤثر در گماشته نشدن زنان به پست‌های مدیریتی در سازمان‌های دولتی استان یزد. مطالعات اجتماعی - روان‌شناختی زنان. بهار، 4(1)، 101 - 122.
  47. میرکمالی، محمد و ناستی زایی، ناصر. (1388). موانع ارتقای زنان به پست‌های مدیریت میانی و عالی از دیدگاه دبیران زن شاغل در آموزش و پرورش. زن ومطالعات خانواده. پاییز، 5(17)، 33 - 50.
  48. ناصری جهرمی، رضا؛ محمودی یگانه، الهام؛ رحمانی، هادی؛ محمدی، مهدی و مختاری، زینب. (1394). بررسی موانع ارتقاء مدیریتی زنان از دیدگاه مدیران زن دبیرستان‌های شهر شیراز. تحقیقات مدیریت آموزشی. بهار، 6(23)، 87 - 104.
  49. نصیری ولیک بنی، فخرالسادات و بهشتی راد، رقیه. (1393). بررسی نقش سقف شیشه‌ای بر کاهش عدالت سازمانی ادراک‌شده. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان. زمستان، 12(4)، 149 - 172.
  50. نوازنی، بهرام و آرام، یزدی. (1389). چالش‌های مدیریت زنان در ایران مطالعه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی به‌عنوان یک سازمان دولتی. پژوهشنامه علوم سیاسی. زمستان، 6(1)، 201 - 217.
  51. یزد خواستی، بهجت؛ میرزائی، حسینعلی و فتحی، لاله. (1388). مطالعه نگرش شاغلان سازمان‌های دولتی استان آذربایجان شرقی نسبت به تصدی پست‌های مدیریتی توسط زنان. زن در توسعه و سیاست. تابستان، 25(10)، 113 - 127.
  52. Abdul Ghani Azmi, I., & Syed Ismail, Sabour, H., & Basir, S. A. (2011). Career Advancement Barriers in Malaysian Federal Public Service. International Conference on Financial Management and Economics, Vol. 11. 324 - 328.
  53. Bruckmuller, S., & Ryan, M., & Rink, F. (2014). Beyond the Glass Ceiling: The Glass Cliff and Its Lessons For Organizational Policy. Social Issues and Policy Review, 8(1), 202–232.
  54. Beaubien, G. (2010). Female Managers Earning Less than Male. CounterpartsPublic Relations Tactics, 11(17), 6 - 18.
  55. Calas, M.B., Smirchich, L. & Holvino, E. (2014). Theorizing gender and organization: changing times, changing theories? The Oxford Handbook of Gender in Organization, Oxford University Press, Oxford, 17 - 52.
  56. Cook, A. & Glass, C. (2014). Above the glass ceiling: When are occupational minorities promoted CEO? Strategic Management Journal, 35(7),88 - 108.
  57. Fahim Devin, Hassan. & Asadollahi, Ehsan. (2015). Barriers to Women Career Advancement (Glass Ceiling) And The Role of personality traits (Self - Esteem, Self - Efficacy) as Means of Breaking Through. International Academic Institute for Science and Technology, Vol. 2, N, 8.218 - 228.
  58. Gartzia, L., & Ryan, M.K., & Balluerka, N. & Aritzeta, A, A. (2012). Think crisis - think female: Further evidence. European Journal of Work and Organizational Psychology, 21. 603 - 628.
  59. Gupta, Sakshi. (2018). Glass Ceiling in 21st Century: Women in Management. International Journal of Management Studies, Vol. N, 1. 3(5), 23 - 48. http://www.researchersworld.com/ijms.
  60. ILO Report. (2015). Women in management: Ceiling is believing. http://www.google.com.
  61. Idris Hassan, A., & Baharom, N. A., & Abdul Mutalib, R. (2016). Predictors of Career Advancement of Female Academic Staff in Nigerian Universities. Asian Journal of Multidisciplinary Studies, Vol. 4. No.10.33 - 48.
  62. Jayatilake, V. K. Lakmini. (2016). Women Managers and their Perceived Barriers for Upward Mobility in Public and Private Sectors with Special Reference to the Selected Services in Sri Lanka. International Journal of Scientific Research and Innovative Technology, Vol. 3. No. 2.61 - 85.
  63. Kasta, Keenawinna. TL, Sajeevanie. (2015). Impact of Glass Ceiling on Career Development of Women: A Study of Women Branch Managers in State Owned Commercial Banks in Sri Lanka. 2nd International HRM Conference, Vol.2, No.1.55 - 70.
  64. Mai, Ngoc. Khuong., & Nguyen, Thi, Lan., Chi. (2017). Effects of the Corporate Glass Ceiling Factors on Female Employees Organizational Commitment: An Empirical of Ho Chi Minh City, Vietnam. Journal of Advanced Management Science, Vol. 5. 4(2). 255 - 263.
  65. Morrison, A.M., & White, R.P., & Velsor, E.V. (1987). Breaking The Glass Ceiling: Can Women Reach The Top of America’s Largest Corporations? Addison - Wesley (Reading, Mass.). Hardback. 229, ISBN 0 201 15787.
  66. Mehboob, Hamid. (2016). Impact of Glass Ceiling on Women‟s Career Development: A Case of Sahiwal & Okara City. International Review of Social Sciences, 4(12), 597 - 606.
  67. Nelson H.W., & Wawire, F. M. (2010). Factors affecting the management ofwomen groups' micro and small enterprises in Kakamega District, Kenya. Journal of European Industrial Training, 2(34), 128 - 130.
  68. Rathore, S. (2017). Corporate Glass Ceiling: An Impact on Indian Women Employees. International Journal of Engineering and Management Research (IJEMR), 7(4), 264 - 269.
  69. Ross - Smith, A., & Huppatz, k. (2010). Management, Women and Gender Capital. Gender Work and Organization, 5(17), 34 - 36.
  70. Singh, Sanskriti. Dash, Lipsa. (2016). Women And Corporate Sector of India: A Study on Impact of Glass Cilling Existence Sector of India. Social Sciences International Research Journal. Vol.2. 206 - 218.
  71. Shokati, Ahmad Abad., & M. Hasani, P. (2006). What is Met analysis? modern care journal. 3(3&4), 15 - 20.
  72. Saadin, I., Ramli, K., & Johari, H., & Harin, A.N. (2015). Women and Barriers for Upward Career Advancement – A Survey at Perak State Secretariat, Ipoh, Perak. Procedia Economics and Finance, 35(5), 574 - 581.
  73. Timulak, L. (2009). Meta - analysis of qualitative studies: A tool for reviewing qualitative research findings in psychotherapy. Psychotherapy Research, 19(4/5), 591 - 600.
  74. Vongas, G. & John, Alhaji, R. (2015). The Evoluation of Empathy and Womens Precarious Leadership Appointment. Asian Journal of Multidisciplinary Studies, Vol. 4. 30(5), 277 - 289.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار