بررسی روابط ساختاری خودتنظیمی شناختی و بهزیستی شغلی با میانجیگری فرسودگی شغلی و رضایت شغلی در معلمان دوره متوسطه دوم شهر ارومیه در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۷

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 گروه روانشناسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روابط ساختاری خود تنظیمی شناختی و بهزیستی شغلی با نقش میانجی فرسودگی ‌شغلی و رضایت شغلی معلّمان مقطع متوسطه دوم بود. روش: نوع پژوهش توصیفی، همبستگی و در قالب مدلسازی روابط ساختاری بود. جامعه پژوهشی شامل ۸۳۷ نفر از معلّمان مرد و زن شاغل در مدارس دولتی دوره دوم متوسطه در ارومیه در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ بود که از بین آنان ۲۰۴ نفر به روش نمونه‌ گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای به دست آمد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه‌ های بهزیستی شغلی شولتز (۲۰۰۸)، خود تنظیمی شناختی مترن و باوئر (۲۰۱۴)، پرسشنامه فرسودگی‌ ماسلاچ – نظرسنجی معلّمان (۱۹۸۶)، شاخص رضایت شغلی جاج، لاکه، دورهام و کلوگر (۱۹۹۸)، مقیاس رضایت معلّم لیم‌هو و تانگ‌آو(۲۰۰۶) بودند. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS-22 و AMOS-22 و به روش مدلسازی معادله ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از غیرمعناداری اثر مستقیم خود تنظیمی‌ شناختی (۰۹/۰=β، ۳۹۸/۰p=) و معناداری اثر غیرمستقیم آن بر بهزیستی ‌شغلی و  تأیید مدل بعد از اصلاح آن بود (۹۰/۰= GFI، ۹۰/۰= CFI، ۰۸/۰= RMSEA / ۶۴/۰=PNFI، ۷۶/۰= PRATIO، ۷۷/۰=  ). نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که خود تنظیمی شناختی بواسطه کاهش فرسودگی شغلی و افزایش رضایت شغلی بر بهبود بهزیستی شغلی معلّمان اثر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Structural Relationships of Cognitive Self-regulation and Occupational Wellbeing in Secondary HighSchool Teachers: Job- Burnout and Job- Satisfaction

نویسندگان [English]

  • Sheler Abkhiz 1
  • Farzaneh Michaeli Manee 2
1 Department of Educational Psychology, Urmia University, Urmia, Iran.
2 Department of Psychology, Urmia University, Urmia, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the current research was the study of the structural relationships of cognitive self-regulation and occupational-wellbeing with mediators job-burnout and job-satisfaction in secondary high- school teachers. The research was descriptive and correlation- design. The Society included male and female teachers were teaching in the secondary highschools in 2017-2018 academic year (N=837). The sample was selected through multistage cluster sampling (n=204). The used tests were Matern and Bauer (2014) Cognitive Self-Regulation, Shultz (2008) ccupational well-being, Maslach and Jackson (1986) Job-Burnout and, Judge, Locke, Durham, Kluger (1998) Job- Satisfaction, Lim-Ho & Tung-Au (2006) Teacher Job-Satisfaction. In order to analyse structural equations modeling method and SPSS-22 and AMOS-22 were used. The results showed insignificant direct path of the cognitive self-regulation to the occupational well-being (β= 0/09, α= 0/398), significant indirect effect of cognitive self-regulation on the occupational well-being and improved general fit indices of proposal theoretical model and the coefficient of determination by correcting the model (GFI=0/90، CFI=0/90، RMSEA=0/08/ PNFI=0/64، PRATIO=0/76, R^2 =0/77). It is concluded that Considering that cognitive self-regulation is learnable in short interventions, improving occupational well-being of teachers with decreasing in the job-burnout and increasing in the job-satisfaction is feasible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • occupational
  • wellbeing
  • cognitive self
  • regulation
  • satisfaction
  • job
  • burnout
  • teachers

مراجع

  1. اکبری، رامین؛ غفارثمر، رضا؛ کیانی، غلامرضا و اقتصادی، احمدرضا (۱۳۹۰). اعتبار عاملی و ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ (نسخه فارسی). فصلنامه دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی شاهرود، ۶ (۳).
  2. امین خندقی، مقصود و گودرزی، محمدعلی (۱۳۹۰). طراحی نظام برنامه ریزی درسی منطقه‌ای برای آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران،۶ (۲۳ )، ۱۰۹-۷۶.
  3. پینتریچ، پال آر. و شانک دیل اچ. (۲۰۰۲). انگیزش در تعلیم و تربیت: نظریه‌ها، تحقیقات و راهکارها. ترجمه: مهرناز شهرآرای، تهران: علم، ۱۳۸۶.
  4. راستگو، ناهید؛ حرفه دوست، منصور و خیرجو، اسماعیل (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش گروهی ذهن آگاهی بر فرسودگی شغلی، رضایت شغلی و برخی نشانگان آسیب شناسی روانی معلّمان. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، ۴(۷)، ۱۹۸-۱۷۹.
  5. سردارزاده، فرشته؛ ژیان‌باقری، معصومه؛ فراهانی‌مشهدی، ملکه (۱۳۹۵). نقش تاب آوری درکاهش استرس شغلی و فرسودگی کارمندان طرح اقماری شرکت نفت فلات قاره ایران. مجله روان‌شناسی و روان پزشکی شناخت، ۳(۴)، ۶۱-۷۷.
  6. سهرابی،گلناز (۱۳۹۵). بررسی رابطه سبک‌های اسناد، هوش هیجانی و خودتنظیمی با رضایت شغلی و رضایت از زندگی در زنان معلّم در آموزش و پرورش شهرکرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد گروه روانشناسی، دانشگاه رازی.
  7. قاسمی، وحید (۱۳۹۰). برآورد حجم بهینه نمونه در مدل‌های معادله ساختاری و ارزیابی کفایت آن برای پژوهشگران اجتماعی. جامعه شناسی ایران، ۱۲(۴)،۱-۱۷.
  8. عاشوری، مجتبی (۱۳۹۰). بررسی مدل شناختی- اجتماعی رضایت شغلی دوره متوسطه شهر ارومیه. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه.
  9. مطلبی، کبری و کیانی، قمر (۱۳۹۶). رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان معلّمان مدارس استثنایی: نقش میانجی مشارکت شغلی. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، ۷(۶)، ۶۰-۵۲.
  10. میکائیلی‌منیع، فرزانه؛ عاشوری، مجتبی؛ حسنی، محمد (۱۳۹۱). آزمون الگوی شناختی- اجتماعی رضایت شغلی معلّمان مقطع متوسطه شهر ارومیه. فصلنامه نوآوری های آموزشی، ۱۱(۴۴)، ۷-۳۱.
  11. نعامی، عبدالزهرا؛ پیریایی، صالحه (۱۳۹۲). نقش موفقیت شغلی ادراک شده در پیش بینی بهزیستی شغلی در کارکنان یک شرکت صتعتی. علوم رفتاری، ۷(۴)، ۳۱۵-۳۲۰.
  12. Bandura, A. (1991). Social Cognitive Theory of Self-Regulation, Origanizational Behavior and Decision Processes, 50, 248-287.
  13. Bandura A. (2001). SOCIAL COGNITIVE THEORY: An Agentic Perspective. Annu. Rev. Psychol, 52, 1-26.
  14. Bandura A. (2006). Toward a psychology of Human Agency. Perspectives on Psychological science, 1, (2), 164-180.
  15. Colomeischi A. A. (2014).Teache̕s Burnout in Relation with Their Emotional Intelligence and Personality Traits. Procedia-Social and behavioral sciences. 180, 1061-1073.
  16. Danna, K., & Griffin, R. W. (1999). Health and well-being in the workplace: A review and synthesis of the literature, Journal of Management, 25, 357-384.
  17. Duffy, R. D; Lent, R. W.(2009).Test of a social cognitive model of work satisfaction in teachers. Journal of vocational behavior.75, 212-223
  18. Judge T. A; Locke E. A; Durham C. C; Kluger A. N. (1998). Dispositional Effects on Job and Life Satisfaction: The Role of Core Evaluations. Journal of Applied Psychology. 83 (1), 17-34.
  19. Leka S., & Houdmont J. (2010). An Introduction to Occupational Health Psychology. In Stravroula Leka, & Jonathan Houdmont (Eds.), Occupational Health Psychology (PP. 1-31). BlackWell Publishing LTD.
  20. Lent, R. W. (2004). Toward a unifying theoretical and practical perspective on well-being and psychosocial adjustment, Journal of Counseling Psychology, 51, 482–509.
  21. Lent, R. W., & Brown S. D. (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view, Journal of Vocational Behavior, 69, 236–247.
  22. Kidger, J; Brockman R; Tilling, K; Campbell R; Ford, T; Araya, R; King M; Gunnell D. (2016). Teachers’Wellbeing and depressive symptoms, and associated risk factors: A large cross sectional study in English secondary schools. Journal of Affective Disorders, 192, 76-82.
  23. Klusmann, U; Kunter, M; Trautwein, U; Lüdtke, O; Baument, J. (2008). Teacher̕s Occupational Well-being and Qualityof Instruction: The Important Role of Self- Regulatory Patterns. Journal of Educational Psychology, 100 (3),702-715.
  24. Lim-Ho, C. & Tung-Au, W. (2006). Teaching satisfaction scale: Measuring job satisfaction of teachers. Educational and Psychological Measurement, 66,172–185.
  25. Maslach, C. & Jackson S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. JOURNAL OF OCCUPATIONAL BEHAVIOUR, 2, 99-113.
  26. Maslach, C; Jackson S. E., & Leiter , M. P. (1997). The Maslach Burnout Inventory Manual (3d ed.).
  27. Maslach, C. & Goldberg, J. (1998). Prevention of burnout: New perspectives. Applied and preventive psychology.7, 63-74.
  28. Mackey, J. D., & Perrewe̕, P. L. (2014). The AAA (appraisals, attributions, adaptation) Model of job Stress. Organizational Psychology Review,4(3), 258-278.
  29. Mattern, J. (2012). Selbstregulation im Lehrerberuf: Entwicklung eines Trainings für angehende Lehrkräfte (Teacher Self-Regulation: Development of a Training Program for Pre-Service Teachers). Unterrichtswissenschaft, 40, 156–173.
  30. Mattern, J. (2014). Hilft Selbstregulation bei der Unterrichtsvorbereitung? Studien zur Relevanz und Förderung von Selbstregulation in der Lehrerbildung (Does self-regulation help with lesson preparation? Studies on the relevance and promotion of self-regulation in teacher education) (Doctoral thesis, the faculty TUM School of Education of the Technical University of Munich).
  31. Mattern, J., & Bauer, J. (2014). Does teacher̕s cognition self-regulation increase their occupational well-being? The structure and role of self-regulation in the teaching context. Teaching and Teacher Education, 43, 58-68.
  32. Parker, P. D; Martin, A. J; Colmar, S., & Leim, G. A. (2012). Teachers̕ Workplace Well-being:Exploring a process model of goal orientation, coping behavior, engagement, and burnout. Teaching and Teacher Education,28, 503-513.
  33. Pintrich, P. R. (2000).THE ROLE OF GOAL ORIENTATION IN SELF-REGULATED LEARNING. Handbook of self-regulation .Chapter 14.
  34. Ryff, C.D. (1989). Happiness Is Everything, Or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57,1069–1081.
  35. Schaarschmidt, U; Kieschke, U., & Fischer, A. (1999). Beanspruchungsmuster im Lehrerberuf [Patterns of teachers’ ccupational stress]. Psychologie in Erziehung und Unterricht, ( 46), 44–268.
  36. Shultz, M. (2008). Occupational Well-being:The development of a theory a measure (AN ABSTRACT OF A Doctoral DISSERTATION of PHILOSOPHY), Manhattan, Kansas university.
  37. Sitzmann, T., & Ely, K. (2011). A Meta- Analysis of Self Regulated Learning in Work-Related Training and Educational Attainment: What We Know and What Where We Need to Go. Psychological Bullein, 137(3),421-492.
  38. Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2015). Job Satisfaction, Stress and Coping Strategies in the Teaching Profession—What Do Teachers Say?. International Education Studies, 8 (3), 181-192.
  39. Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2014). Teacher self- efficacy and perceived autonomy:Relations with teacher engagement, job satisfaction, and emotional exhaustion. Psychological Reports: Employment Psychology and Marketing,114,(1), 68-77.
  40. Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2013). Teachers’ perceptions of the school goal structure: Relations with teachers’ goal orientations, work engagement, and job satisfaction. International Journal of Educational Research,62, 199-209.
  41. Taris, T. W; Leisink, P. L. M., & Schaufeli, W. B. (2017). Applying Occupational Health Theories to Educator Stress: Contribution of the Job Demands-Resources Model. In McIntyre, Teresa Mendonça, McIntyre, Scott E., Francis, David J. (Eds.), Educator Stress, Aligning Perspectives on Health, Safety and Well-Being (PP. 237-260). © Springer International Publishing AG 2017.
  42. Tetrick, L. E., & LaRocco, J. M. (1987). Understanding, prediction, and control as moderators of the relationships between perceived stress, satisfaction, and psychological well-being, Journal of Applied Psychology, 72, 538-543.
  43. Van Horn, J. E; Taris, T. W; Schaufeli, W. B., & Schreurs, P. J. (2004).The structure of occupational well- being:A study among Dutch teachers. Journal of occupational and organizational Psychology.77, 365-375.
  44. Vintilă a, M., & Istrata, D. ( 2014 ). Improving the Skills For True Wellbeing of Adult Educators and Learners, Procedia. Social and Behavioral Sciences. 142 , 610 – 615.
  45. Zimmerman B. J. (2000). Attainning self- regulation a social cognitive perspective. Handbook of self-regulation. PP. 13-39.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار