بررسی اثر مسئولیت اجتماعی اخلاقی و احساس همبستگی معنوی بر بروز رفتارهای انحرافی در محیط کار با نقش واسط تعهد عاطفی (مورد مطالعه: دانشگاه فردوسی مشهد)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی اخلاقی و احساس همبستگی معنوی بر رفتار انحرافی با توجه به نقش واسطه­ای تعهد عاطفی است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل600 نفر از کارشناسان دانشگاه فردوسی مشهد می­باشد وحجم نمونه مطلوب با استفاده از فرمول کوکران242 نفر تعیین شد که با توجه به پیش‌بینی عدم بازگشت تعدادی از پرسش‌نامه‌ها، 300 پرسش‌نامه‌ به‌صورت تصادفی طبقه‌ای بین کارکنان توزیع گردید. از این تعداد پرسشنامه، 252 پرسش‌نامه برگشت داده شد. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه‌های تعهد عاطفی، احساس همبستگی معنوی در محیط کار، مسئولیت اجتماعی اخلاقی و رفتارهای انحرافی استفاده شد که همه‌ آن‌ها از پایایی و روایی مناسبی برخوردار بودند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مدل یابی معادله‌ ساختاری برای بررسی برازش الگوی معادله‌ ساختاری استفادهگردید. یافته­ ها: یافته­های پژوهش نشان می‌دهند که احساس همبستگی معنوی بر تعهد عاطفی تأثیر مستقیم و مثبت و بر بروز رفتارهای انحرافی تأثیر منفی و معناداری دارد. همچنین یافته­های حاصل نشان داد که مسئولیت اجتماعی اخلاقی در تبیین تعهد عاطفی و کاهش بروز رفتارهای انحرافی نقش زیادی را ایفا می­کند. این یافته‌ها بر نقش احساس همبستگی معنوی، مسئولیت اجتماعی اخلاقی و نقش واسط و اهمیت تعهد عاطفی در پیش‌بینی بروز رفتارهای انحرافی تأکید دارد. نتیجه ­گیری: نتایج این پژوهش نشان می­دهد که توجه به احساس همبستگی معنوی، تعهد عاطفی و مسئولیت اجتماعی اخلاقی بر کاهش رفتار انحرافی اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Ethical Social Responsibility and Spiritual Community on Occurrence of Deviant Behaviors in the Workplace: mediating role of Affective Commitment (Case of: Ferdowsi University of Mashhad)

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Malekzadeh 1
  • wasan kamil Afloog Alhasnawi 2
  • Marzieyh Adibzadeh 2
1 Assistant Professor of Management, Faculty of Economic & Administrative Science, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
2 Ph.D. Student of Organizational Behavior Management, Faculty of Economic & Administrative Science, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate the impact of ethical social responsibility and spiritual Community on occurrence of deviant behaviors in the workplace considering the role of affective commitment. The sample is consisted of 600 Employee of Ferdowsi University of Mashhad selected by random stratified sampling method. Ethical social responsibility, spiritual Community, deviant behaviors and affective commitment questionnaires, which all had high validity and reliability, have been used in this research, which is a descriptive correlation-type project. In order to analyze the data, structural equation modeling was used to examine the fit of the structural equation model. The results showed that Spiritual Community has a direct and positive effect on affective organizational, negative and significant effect on deviant behaviors. The results also showed that ethical social responsibility plays a great role in explaining affective commitment and reducing occurrence of deviant behaviors. These findings emphasize on the role of ethical social responsibility, spiritual Community, the mediator’s role, and affective commitment importance in predicting deviant behaviors

کلیدواژه‌ها [English]

  • Affective commitment؛ Deviant Behaviors؛ Ethical Social Responsibility
  • Spiritual Community

مراجع

  1. اردلان، محمدرضا.؛ قنبری، سیروس؛ بهشتی‌راد، رقیه و نویدی، پرویز. (1394). تأثیر سرمایه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 5(10)، 109-132.
  2. اشرفی، بزرگمهر. و حسین‌پور، ناصر. (1393). بررسی رابطه معنویت در کار و تعهد سازمانی کارکنان اداره کل راه و ترابری استان سمنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. شاهرود.
  3. آذری، همایون. ؛ لسانی، مهدی. و علاج، سحر. (1393). بررسی رابطه بین معنویت در محیط کار و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 92-93. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کرمان: دانشکده ادبیات دانشگاه شهید باهنر.
  4. باغبانیان، عبدالوهاب. و خمرنیا، محمد. (1391). بررسی رفتارهای انحرافی شغلی کارکنان بیمارستان امام علی (ع) زاهدان در سال 1390: یک گزارش کوتاه، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 12، 399-408.
  5. پوراسدی، محمد. و معدنی، جواد. (1395). تأثیر مؤلفه‌های مسئولیت اجتماعی بر کیفیت ارائه خدمات انتظامی. فصلنامه انتظام اجتماعی‌، 8(1)، 161-188.
  6. جبارزاده کنگرلوئی، سعید. و بایزیدی، انور. (1389). بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تعهد سازمانی با محافظه‌کاری در گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بورس اوراق بهادار، 3 (9).
  7. ربیعی مندجین، محمدرضا. و غلامی، مهدیه (1395). بررسی تأثر مسئولیت اجتماعی بر تعهد سازمانی (جامعه نمونه فرمانداری قم). تحقیقات مدیریت آموزشی، 7(3)، 69-98.
  8. رضایی منش، بهروز. و کرمانشاهی، شقایق. (1389). رابطه معنویت با تعهد سازمانی در محیط کار (مطالعه موردی فرودگاه دانشکده علوم انسانی. مهرآباد). فصلنامه بصیرت، 17(3)، 26-49.
  9. سلطانی، مرتضی. و نجات، سهیل. (1394). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر تعهد عاطفی کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، (4)، 145-172.
  10. سعیدی پور، بهمن.؛ مرادی، گلمراد. (1392). تهیه ابزار مسئولیت اجتماعی کارکنان و برآورد پایایی و روایی آن. پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 1(2)، 93-116.
  11. فیاضی، مرجان. و فرشاد اصلانی. (1394). بررسی رابطه نگرش‌های شغلی کارکنان و رفتارهای انحرافی محیط کار، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، فرهنگ و توسعه اقتصادی، مشهد.
  12. قاسم‌زاده، ابوالفضل.؛ ملکی، شیوا. و حبیبی، حمد اله. (1393). نقش هویت تیمی و هویت‌سازمانی بر عملکرد شغلی و مسئولیت اجتماعی. مدیریت سازمان‌های دولتی، (8)، 95-111.
  13. کریمی ثانی، پرویز. و احیایی، کبری. (1390) رابطه بین عملکرد خانواده، معنویت و تعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 1(1)، 16-26.
  14. نادی، محمد علی. و اسلامی هرندی، فاطمه. (1395). الگوی ساختاری عدالت سازمانی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی با رفتارهای انحرافی دبیران شهر اصفهان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(4)، 58-82.
  15. مرتضوی، سعید. ؛ پور آزاد، ناصر.؛ امیر رضوی، پگاه. و صادقی مقدم، معصومه . (1389). بررسی نقش تعدیل گری متغیر اهمیت مسؤولیت اجتماعی بر رابطه بین مسؤولیت اجتماعی و تعهد سازمانی؛ نمونه موردمطالعه: شرکت‌های صنایع غذایی شهر مشهد، علوم اجتماعی، (2)، 193-217.
  16. ویسه، سید مهدی. ؛ نوری زاده، همایون. ونامدارجویمی، احسان. (1393). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی بر تعهد سازمانی (موردمطالعه، کارکنان دانشگاه دولتی ایلام. اولین همایش ملی الکترونیکی دستاوردهای نوین در علوم مدیریت و حسابداری.
  17. Ahmad, A., & Omar, Z. (2014). Reducing deviant behavior through workplace spirituality and job satisfaction. Asian Social Science, 10(19), 107.
  18. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of occupational and organizational psychology, 63(1), 1-18.
  19. Ashmos, D. P., & Duchon, D. (2000). Spirituality at work: A conceptualization and measure. Journal of management inquiry, 9(2), 134-145.
  20. Bennett, R. J., & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of applied psychology, 85(3), 349.
  21. Brammer, S., Millington, A., & Rayton, B. (2007). The contribution of corporate social responsibility to organizational commitment. The International Journal of Human Resource Management, 18(10), 1701-1719.
  22. Bte Marmaya, N. H., Hitam, M., Zawawi, N., & Jody, J. M. (2011). Organizational commitment and job burnout among employees in Malaysia. In Proc Intl Conf on Bus and Econs Res, 1, 185-187.
  23. Castka, P., & Balzarova, M. A. (2007). A critical look on quality through CSR lenses: Key challenges stemming from the development of ISO 26000. International Journal of Quality & Reliability Management, 24(7), 738-752.
  24. Cruz, J. M. (2008). Dynamics of supply chain networks with corporate social responsibility through integrated environmental decision-making. European Journal of Operational Research, 184(3), 1005-1031.
  25. Demir, M. (2011). Effects of organizational justice, trust and commitment on employees' deviant behavior. Anatolia, 22(2), 204-221.
  26. Demirel, Y., & Yücel, I. (2013). The effect of organizational justice on organizational commitment: A study on automotive industry. International journal of social sciences, 2(3), 26-37.
  27. Di Stefano, G., Scrima, F., & Parry, E. (2017). The effect of organizational culture on deviant behaviors in the workplace. The International Journal of Human Resource Management, 1-22.
  28. Erkutlu, Hakan, & Chafra, Jamel. (2013). Effects of trust and psychological contract violation on authentic leadership and organizational deviance. Management Research Review, 36(9), 828-848.
  29. Fatima, A., Iqbal, M. Z., & Imran, R. (2013). Organizational commitment and counterproductive work behavior: role of employee empowerment. In Proceedings of the Sixth International Conference on Management Science and Engineering Management (pp. 665-679). Springer London.
  30. Flint, D., Haley, L. M., & McNally, J. J. (2013). Individual and organizational determinants of turnover intent. Personnel Review, 42(5), 552-572.
  31. Gill, H., Meyer, J. P., Lee, K., Shin, K. H., & Yoon, C. Y. (2011). Affective and continuance commitment and their relations with deviant workplace behaviors in Korea. Asia Pacific Journal of Management, 28(3), 595-607.
  32. Gond, J. P., & Crane, A. (2010). Corporate social performance disoriented saving the lost paradigm ? Business & Society, 49(4), 677-703.
  33. Gotsis, G., & Kortezi, Z. (2008). Philosophical foundations of workplace spirituality: A critical approach. Journal of business ethics, 78(4), 575-600.
  34. Henle, Christine A. (2005). Predicting workplace deviance from the interaction between organizational justice and personality. Journal of Managerial Issues, 247-263.
  35. Hoang, T. G. (2012). Reconceptualizing organizational commitment using the theory of reasoned action: testing antecedents of multiple organizational behaviors. Portland State University.
  36. Jamali, D., & Mirshak, R. (2007). Corporate social responsibility (CSR): Theory and practice in a developing country context. Journal of business ethics, 72(3), 243-262.
  37. James, M. S., Miles, A. K., & Mullins, T. (2011). The interactive effects of spirituality and trait cynicism on citizenship and counterproductive work behaviors. Journal of management, spirituality & religion, 8(2), 165-182.
  38. Karakas, F. (2010). Spirituality and performance in organizations: A literature review. Journal of business ethics, 94(1), 89-106.
  39. Kelloway, E Kevin, Francis, Lori, Prosser, Matthew, & Cameron, James E. (2010). Counterproductive work behavior as protest. Human Resource Management Review, 20(1), 18-25.
  40. Krishnakumar, S., & Neck, C. P. (2002). The “what", "why” and “how” of spirituality in the workplace. Journal of managerial psychology, 17(3), 153-164.
  41. Lantos, G. P. (2001). The boundaries of strategic corporate social responsibility. Journal of consumer marketing, 18(7), 595-632.
  42. Lee, C. H., & Bruvold, N. T. (2003). Creating value for employees: investment in employee development. The International Journal of Human Resource Management, 14(6), 981-1000.
  43. Lo, C. W., Egri, C. P., & Ralston, D. A. (2008). Commitment to corporate, social, and environmental responsibilities: an insight into contrasting perspectives in China and the US. Organization Management Journal, 5(2), 83-98.
  44. Malik, M. E., & Naeem, B. (2011). Role of spirituality in job satisfaction and organizational commitment among faculty of institutes of higher learning in Pakistan. African Journal of Business Management, 5(4), 1236.
  45. Mardhatillah, A., & Rahman, S. A. (2015). Role of spirituality in enhancing work related attitude. International Journal of Scientific and Research Publications, 311.
  46. Milliman, J., Czaplewski, A. J., & Ferguson, J. (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment. Journal of organizational change management, 16(4), 426-447.
  47. Omar, F, Halim, F, Zainah, A, & Farhadi, H. (2011). Stress and job satisfaction as antecedents of workplace deviant behavior. Deviant behavior, 16, 17.
  48. Parboteeah, K. P., Paik, Y., & Cullen, J. B. (2009). Religious groups and work values: A focus on Buddhism, Christianity, Hinduism, and Islam. International Journal of Cross Cultural Management, 9(1), 51-67.
  49. Rego, A., Pina E Cunha, M., & Oliveira, M. (2008). Eupsychia revisited the role of spiritual leaders. Journal of Humanistic Psychology, 48(2), 165-195.
  50. Rettab, B., Brik, A. B., & Mellahi, K. (2009). A study of management perceptions of the impact of corporate social responsibility on organizational performance in emerging economies: the case of Dubai. Journal of Business Ethics, 89(3), 371-390.
  51. Salgado, Jesus F. (2002). The Big Five personality dimensions and counterproductive behaviors. International Journal of Selection and Assessment, 10(1‐2), 117-125
  52. Selman, L., Harding, R., Gysels, M., Speck, P., & Higginson, I. J. (2011). The measurement of spirituality in palliative care and the content of tools validated cross-culturally: a systematic review. Journal of pain and symptom management, 41(4), 728-753.
  53. Sharma, Naman, Singh, Vinod Kumar, & Kishore, Jugal. (2014). Demographic differences, causes and impact of workplace production deviance on organizations: an empirical study on non-punctuality of employees in service cluster.
  54. Shin, I., Hur, W. M., Kim, M., & Kang, S. (2017). Hidden Roles of CSR: Perceived Corporate Social Responsibility as a Preventive against Counterproductive Work Behaviors. Sustainability, 9(6), 955.
  55. Sinclair, R. R., Tucker, J. S., Cullen, J. C., & Wright, C. (2005). Performance differences among four organizational commitment profiles. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1280.
  56. Spector, Paul E. (2008). Industrial and organizational psychology. Research and.
  57. Sulaiman, M., & Bhatti, O. K. (2013). Workplace deviance and spirituality in Muslim organizations. Asian Social Science, 9(10), 237.
  58. Vardi, Yoav, & Weitz, Ely. (2003). Misbehavior in organizations: Theory, research, and management: Psychology Press.
  59. Weitz, E., Vardi, Y., & Setter, O. (2012). Spirituality and organizational misbehavior. Journal of Management, Spirituality & Religion, 9(3), 255-281.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار