ساخت و استانداردسازی پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان با استفاده از نظریه سؤال – پاسخ

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد تهران شمال

2 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

پژوهش حاضر باهدف ساخت و استانداردسازی پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان با استفاده از نظریه سؤال- پاسخ  انجام شد. روش: ابتدا 80 سؤال با استفاده از ادبیات مربوط به رضایت شغلی تهیه شد؛ سپس برای اطمینان از روایی محتوایی سؤالات در اختیار 7 نفر از متخصصان این حوزه قرار گرفت. سؤالاتی که ازنظر مفهوم و معنا تکراری و دارای نقایصی بودند با نظر کارشناسان حذف شد. 55 سؤال در اجرای اولیه بر روی 80 نفر انجام شد و سؤالاتی که از پایایی مناسبی برخوردار نبودند از مجموعه سؤالات حذف شدند. در نهایت 50 سؤال باقی‌ ماند که بر روی 300 نفر از کارکنان شهرداری ساری در سال  1396  اجرا شد. یافته‌ها: پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها با استفاده از همسانی درونی به شیوه آلفای کرونباخ و حذف 4 سؤال پایایی پرسشنامه برای مردان (95/0=α)، برای زنان (97/0=α) و برای کل افراد (96/0=α) به دست آمد. با استفاده از عامل یابی محورهای اصلی نیز 5 عامل با نام‌های رضایت عمومی (94/0=α)، رضایت از مدیر (92/0=α)، رضایت از دستمزد (87/0=α)، رضایت از همکاران (90/0=α) و رضایت از محیط (80/0=α) استخراج شد. روایی همگرای پرسشنامه نیز از طریق همبسته کردن پرسشنامه محقق ساخته با 3 پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتور، مینه سوتا و شاخص توصیف شغلی JDI بررسی شد و به ترتیب مقادیر (76/0=r)، (78/0=r) و (68/0=r) به دست آمد که نشان از روایی همگرای مناسب پرسشنامه دارد. نتیجه‌گیری:  در کل، ضرایب اعتبار و پایایی به دست آمده برای پرسشنامه رضـایت‌بخـش بـود. طبـق نتایج این تحقیق پرسشنامه ساخته شده واجد شرایط لازم برای اندازه‌گیری کارکنان  می‌باشد؛  البته در تعمیم دهی آن به کلیه کارکنان ایران باید احتیاط کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ساخت و استانداردسازی پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان با استفاده از نظریه سؤال – پاسخ

نویسندگان [English]

  • seyedeh fateme bagherirad 1
  • اصغر مینائی 2
1 Islamic Azad University North Tehran Branch
2 دانشگاهد علامه طباطبایی
چکیده [English]

پژوهش حاضر باهدف ساخت و استانداردسازی پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان با استفاده از نظریه سؤال- پاسخ انجام شد. روش: ابتدا 80 سؤال با استفاده از ادبیات مربوط به رضایت شغلی تهیه شد؛ سپس برای اطمینان از روایی محتوایی سؤالات در اختیار 7 نفر از متخصصان این حوزه قرار گرفت. سؤالاتی که ازنظر مفهوم و معنا تکراری و دارای نقایصی بودند با نظر کارشناسان حذف شد. 55 سؤال در اجرای اولیه بر روی 80 نفر انجام شد و سؤالاتی که از پایایی مناسبی برخوردار نبودند از مجموعه سؤالات حذف شدند. در نهایت 50 سؤال باقی‌ ماند که بر روی 300 نفر از کارکنان شهرداری ساری در سال 1396 اجرا شد. یافته‌ها: پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها با استفاده از همسانی درونی به شیوه آلفای کرونباخ و حذف 4 سؤال پایایی پرسشنامه برای مردان (95/0=α)، برای زنان (97/0=α) و برای کل افراد (96/0=α) به دست آمد. با استفاده از عامل یابی محورهای اصلی نیز 5 عامل با نام‌های رضایت عمومی (94/0=α)، رضایت از مدیر (92/0=α)، رضایت از دستمزد (87/0=α)، رضایت از همکاران (90/0=α) و رضایت از محیط (80/0=α) استخراج شد. روایی همگرای پرسشنامه نیز از طریق همبسته کردن پرسشنامه محقق ساخته با 3 پرسشنامه رضایت شغلی اسپکتور، مینه سوتا و شاخص توصیف شغلی JDI بررسی شد و به ترتیب مقادیر (76/0=r)، (78/0=r) و (68/0=r) به دست آمد که نشان از روایی همگرای مناسب پرسشنامه دارد. نتیجه‌گیری: در کل، ضرایب اعتبار و پایایی به دست آمده برای پرسشنامه رضـایت‌بخـش بـود. طبـق نتایج این تحقیق پرسشنامه ساخته شده واجد شرایط لازم برای اندازه‌گیری کارکنان می‌باشد؛ البته در تعمیم دهی آن به کلیه کارکنان ایران باید احتیاط کرد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • استانداردسازی
  • پرسشنامه
  • رضایت شغلی
  • نظریه سؤال- پاسخ

مراجع

  1. اسپکتور، پل (1388). روان‌شناسی صنعتی و سازمانی (ترجمه شهناز محمدی). تهران: انتشارات ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2001).
  2. امبرتسون، سوزان. ای و رایس، استیون، پی (1388). نظریه‌های جدید روان‌سنجی برای روان شناسان (IRT). (ترجمه شریفی، حسن پاشا؛ فرزاد، ولی‌الله؛ حبیبی، مجتبی و ایزانلو، بلال). تهران: انتشارات رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی،2000).
  3. امیرسالاری، یعقوب (1385). رابطه تعارض کار و خانواده و خانواده کار با رضایت شغلی دبیران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
  4. آلن، مری جی و ین، وندی. ام (1392). مقدمه‌ای بر نظریه‌های اندازه‌گیری (روان‌سنجی.) (ترجمه علی دلاور). تهران: سمت. (تاریخ انتشار به زبان اصلی،1979).
  5. بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت آباد، تورج؛ بیرامی، منصور (1391). رابطه سرمایه روانشناختی و ویژگی‌های شخصیتی با رضایت شغلی در کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تبریز. فصلنامه پژوهنده، 17(6)، 318-312.
  6. درویش، حسن (1386). بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان (رویکردی-تحلیلی-پژوهشی). مجله فرهنگ مدیریت، 5(16)، 140-117.
  7. ساعتچی، محمود (1385). روانشناسی کاربردی برای مدیران: درخانه، مدرسه، سازمان و جامعه. مؤسسه نشر ویرایش، ویراست سوم، چاپ هشتم (بهار).
  8. شریفی، حسن پاشا (۱۳۸۳). راهنمای سنجش روانی. تهران: انتشارات رشد.
  9. شریفی، حسن پاشا، (1391). نظریه و کاربرهای هوش و شخصیت. چاپ هشتم، تهران: انتشارات نشر و سخن.
  10. گل محمدنژاد، غلامرضا (1387). معرفی و مقایسة تحلیلی نظریة آزمون کلاسیک و نظریة سؤال-پاسخ در روانسنجی. مجله فراسوی مدیریت، 2(7)، 244-217.
  11. گنجی، حمزه (1392). آزمون‌های روانی (مبانی نظری و عملی). تهران: انتشارات ساوالان.
  12. محمدزاده، عباس و مهروژان، آرمین (1386). رفتار سازمانی، نگرش اقتضایی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  13. همبلتون،سوامیناتان و راجرز (1991). مبانی نظریه پرسش و پاسخ. ترجمه فلسفی نژاد، محمدرضا (۱۳۸۹)، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  14. هومن، حیدرعلی (1381). تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی. تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
  15. Arnold, H. J, & Feldman, D.C. (1982). A multivariate analysis of the determinants of job turnover. Journal of Applied Psychologh, 67(3):350-360.
  16. AzIRT, B. (2011). Job satisfaction: A literature review. Management research and practice, 3(4), 77-86.
  17. Bin, A. S. (2015). The relationship between job satisfaction, job performance and employee engagement: An explorative study.
  18. Bluedorn, A. C. (1982).A unified model of turnover from organization. Human Relation, 35(2):135-153.
  19. Boyar, S. L., Maertz, C. P., & Pearson, A. W. (2005). The effects of work–family conflict and family–work conflict on nonattendance behaviors. Journal of business Research, 58(7), 919-925.
  20. Brief, A. P., & Weiss, H. M. (2002). Organizational behavior: Affect in the workplace. Annual review of psychology, 53(1), 279-307.
  21. Cabrita, J., & Perista, H. (2007). Measuring job satisfaction in surveys-comparative analytical report. European Foundation for the Improvement of Living and Working Condition.
  22. Cabrita, Jorge; Perista, Heloisa (2006); Measuring job satisfaction in surveys – Comparative analytical report; Retrieved from:http://www.eurofound.europa.eu/ewco/reports/TN0608TR01/ TN0608TR01.pdf
  23. Coll.K.M. & Freeman. B. (1997). Role Conflict among Elementary School Counselors, Elementary School Guidance & Counseling, 31, pp, 251-261.
  24. Cotton, J. L., & Tuttle, j. f. (1986).Employeeturnover: A meta-analysis and review with implication for research. Academy of Management Rewiew, 11(1):55-70.
  25. DiMeglio, K., Padula, C., Piatek, C., Korber, S., Barrett, A., Ducharme, M & Corry, K. (2005). Group Cohesion and Nurse Satisfaction: Examination of a Team‐Building Approach. Journal of Nursing Administration, 35(3), 110-120.
  26. Farrell, D., & Stamm, C. L. (1988).Metaanalysis of the correlates of employee absence. Human Relation, 41,211-227.
  27. Fisher,D., & Gitelson. R. (1983)."A MetaAnalysis of the Correlates of Role Conflict and Ambiguity, "Journal of Applied Psychology, 68 (May), 320-333.
  28. Gazioglu, S., & Tansel, A. (2006). Job satisfaction in Britain: individual and job related factors. Applied Economics, 38(10), 1163-1171.
  29. Ginzberg, E., Ginsburg, S. W., Axelrad, S., & Herma, J. L. (1951). Occupational choice. New York.
  30. Gordon JR. A diagnostic approach to organization behavior, 4th ed. Boston:Allyn and Bacon;1993.
  31. Gordon, J. R. (1993). A diagnostic approach to organizational behavior. Allyn & Bacon.
  32. Herzberg, F. (1965). The motivation to work among Finnish supervisors. Personnel Psychology, 18(4), 393-402.
  33. Jackson, S. E., & Randal. S. S. (1985). "A Meta-Analysis and Conceptual Critique of Research on Role Ambiguity and Role Conflict in Work Settings," Organizational Behavior and Human Decision Processes, 36 (August), 16-78.
  34. Lofquist, L. H., & Dawis, R. V. (1969). Adjustment to work: A psychological view of man’s problems in a work-oriented society. New York: Appleton-Century-Crofts.
  35. Mafini, C., & Dlodlo, N. (2014). The relationship between extrinsic motivation, job satisfaction and life satisfaction amongst employees in a public organisation. SA Journal of Industrial Psychology, 40(1), 01-12.
  36. Mobley, W. H. (1982). Employee Turnover: Causes, Consequences, and Control Reading, MA., Addison-Wesley.
  37. Mullins, L. J. (2007). Management and organisational behaviour. Pearson education.
  38. Pitts, D., Marvel, J., & Fernandez, S. (2011). So hard to say goodbye? Turnover intention among US federal employees. Public Administration Review, 71(5), 751-760.
  39. Razza, N. (1993).Determinants of direct-carestaff turnover in group homes for individual with mental retardation. Mental Retardation, 31(5), 284-291.
  40. Sager, J. K. (1994)."A Structural Model Depicting Sales people's Job Stress, "Journal of the Academy of Marketing Science, 22 (winter), and 74-85.
  41. shareef R, Crabtree J. QWL programs facilitate change. Personnel J 1990; 69: 50-67.
  42. Smith.P.C., & Kendal. M., & Hulin. C. L. (1969).The measurement of satisfaction in work and retirement. Chicago: Rand McNally.
  43. Spector, P. E. (1985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the Job Satisfaction Survey. American Journal of Community Psychology, 13, 693-713.
  44. Spector, P. E. (1985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the Job Satisfaction Survey. American Journal of Community Psychology, 13, 693-713.
  45. Spector, P. E. (1994). Job satisfaction survey. Tampa, Florida: Department of Psychology, University of South Florida.
  46. Spector, P. E. (1997). Job satisfaction, Thousand Oaks. CA: Sage.
  47. Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences (Vol. 3). Sage publications.
  48. Thoresen, C.J., Kaplan, S.A., Barsky, A.P., Warren, C.R., & DeChermont, K. (2003). The affective underpinning of job perceptions and attitudes: A meta-analytic review and ntegration, Psychological Bulletin, 129, 914-945
  49. Van Saane N, Sluiter JK, Verbeek JH, Frings-Dresen MHW. (2003). Reliability and validity of instruments measuring job satisfaction – a systematic review. Occup Med-Oxford; 53(3):191-200
  50. Weiss, H. M. (2002). Deconstructing job satisfaction: Separating evaluations, beliefs and affective experiences. Human resource management review, 12(2), 173-194.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار