بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی (NEO-FFI) با تعارض و تسهیل شغلی ـ خانواد گی در بین دبیران متوسطه عمومی منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

3 شهید بهشتی

4 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگی­های شخصیتی نئو و تعارض و تسهیل شغلی ـ خانوادگی در بین دبیران منطقه 5 شهر تهران است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی و همبستگی است. به این منظور 270 نفر (81 مرد و 189 زن) با روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای از بین کلیه دبیران مقطع متوسطه منطقه 5 تهران در این پژوهش شرکت کردند. مقیاس شخصیتی NEO-FFI، پرسشنامه تعارض و تسهیل شغلی ـ خانوادگی وین و همکاران و پرسشنامه مشخصات دموگرافیک روی شرکت­کنندگان اجرا شد. برای تحلیل داده­های پژوهش، از شاخص­ها و روش­های آماری شامل میانه، میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی پیرسون، ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل مدل­یابی معادلات ساختاری استفاده شد. مجموع نمرات مولفه­های مربوط به عوامل و نمره­های عاملی مورد آزمون قرار گرفته است. بین ویژگی­های شخصیتی وظیفه­شناسی، برون­گرایی، سازگاری، تجربه­پذیری و تعارض شغلی ـ خانوادگی رابطه منفی وجود دارد (05/0p<). بین ویژگی شخصیتی عصبیت و تعارض رابطه مثبت وجود دارد. بین ویژگی­های شخصیتی وظیفه­شناسی، برون­گرایی، سازگاری، تجربه­پذیری و تسهیل شغلی ـ خانوادگی رابطه مثبت وجود دارد. (01/0p<). بین ویژگی شخصیتی عصبیت و تسهیل شغلی ـ خانوادگی رابطه منفی وجود دارد. (05/0p<). براساس نتایج به­دست آمده از مدل­یابی معادلات ساختاری، تاثیر ویژگی­های شخصیتی وظیفه­شناسی و سازگاری بر تسهیل شغلی ـ خانوادگی مستقیم، و تاثیر ویژگی شخصیتی روان آزرده­خویی بر تعارض شغلی ـ خانوادگی نیز مستقیم است (05/0p<). یافته­ها نشان داد ویژگی­های شخصیتی با تعارض و تسهیل خانوادگی- شغلی و شغلی- خانوادگی ارتباط دارد. لذا توجه به ویژگی­های شخصیتی در فرایند به­کارگماری افراد و در روابط خانوادگی پیشنهاد می­گردد. 

کلیدواژه‌ها


  1. الحاقی، منوچهر. (1387). رابطه سنخ‌های شخصیتیNEO با تعارض شغلی ـ خانوادگی در کارکنان سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی.
  2. پروین، لارنس. ای و جان، اولیور. پی. (2001). شخصیت: نظریه و پژوهش (چاپ دوم)، ترجمه محمد جعفر جوادی و پروین کدیور (1381). تهران: آییژ.
  3. حق‌شناس، حسن. (1385). راهنمای تفسیر و هنجارهای آزمون‌های NEO PI-R وNEO FFI . شیراز: دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
  4. رستگار خالد، امیر. (1381). سنجش تعارض نقش‌های شغلی - خانوادگی و عوامل اجتماعی موثر بر آن. پژوهش موردی:خانواده‌‌های زوجین هر دو شاغل شهر تهران، پایان‌نامه دکتری. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
  5. مرتضوی، شهرناز. (1385). رابطه ارزش‌های فرهنگ ملی، نقش‌های جنسی و تعارض‌های شغلی _ خانوادگی در نمونه‌ای از کارمندان اداری دانشگاه شهید بهشتی، مجله روان‌شناسی کاربردی، دوره اول، شماره اول، دانشگاه شهید بهشتی.
  6. Bedeian, A. G., Burke, B. G., & Moffett, R. G. (1988). Outcomes of work – family conflict among married male and female professionals. Journal of Management, 14, 475-491.
  7. Carlson, D. S., Kackmar, K. M., and Williams, L. J. (2000). Construction and initial validation of a multidimensional measure of work-family conflict. Journal of Vocational Behavior, 56, 249-276.
  8. Greenhaus, J. H., & Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10,76-88.
  9. Wayne, J. H., Musisca, N., and Fleeson, W. (2004). Considering the role of personality in the work–family experience: Relationships of the big five to work–family conflict and facilitation. Journal of Vocational Behavior, 64, 108-130.