مقایسۀ اثربخشی مشاوره مسیر شغلی شناختی- اجتماعی و مشاوره مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرزندگی و خود کارآمدی دانش‌آموزان دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اصفهان، واحد (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسۀ اثربخشی مشاوره مسیر شغلی شناختی- اجتماعی و مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرزندگی و خود کارآمدی در دانش ­آموزان دختر پایۀ نهم بود. روش: روش پژوهش، نیمه آزما­یشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش ­آموزان دختر پایۀ نهم دورۀ اول متوسطه منطقه 2 شهر اصفهان (250 نفر) در پائیز 99-98 بودند که از میان آنها­، از 3 مدرسه که به صورت تصادفی از بین مدارس انتخاب شده بودند، 60 نفر به صورت هدفمند بر مبنای ملاک­های ورود انتخاب و به سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل و هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. از مقیاس سرزندگی (دهقانی­ زاده و حسین ­چاری، 1391) و خود کارآمدی (مک ایلروی و بانتینگ، 2001) برای سنجش متغیر وابسته در مراحل  پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری استفاده شد. مشاوره مسیر شغلی شناختی- اجتماعی و مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد هر یک به مدت 6 جلسه 75 دقیقه­ای (شش هفته و هر هفته یک جلسه)، تحت مشاوره قرار گرفتند. داده­­ها از طریق محاسبۀ انحراف معیار و میانگین، تحلیل واریانس اندازه­های تکرار شده و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شد. یافته­ها: یافته­­های پژوهش نشان داد که بین مشاوره مسیر شغلی شناختی- اجتماعی و مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد با گروه کنترل در سرزندگی (01/0>p؛ 66/26=F) و خود کارآمدی (01/0>p؛ 58/9=F) تفاوت معنا­دار وجود دارد. بین اثربخشی مشاوره مسیر شغلی شناختی- اجتماعی و مشاوره مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرزندگی و خود کارآمدی تفاوت معناداری به دست نیامد (05/0<p). نتیجه­گیری: بر پایۀ یافته­­ها، می­توان از دو رویکرد مشاوره­ای مطالعۀ حاضر برای ارتقاء سرزندگی و خود کارآمدی دانش­آموزان دختر پایۀ نهم متوسطه اول استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Social-Cognitive Career Counseling with Acceptance and Commitment Counseling on Buoyancy and Self-Efficacy of Female Students

نویسندگان [English]

  • aram khabaz shirazi 1
  • Mohsen Golparvar 2
  • Zahra Yosefi 3
1 Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, Isfahan
2 Isfahan university
3 Isfahan university
چکیده [English]

Aim: This study compared the effectiveness of social cognitive career counseling with acceptance and commitment counseling on buoyancy and self-efficacy in ninth-grade female students. Methods: The research design was semi-experimental with a control group and consisted of three phases: Pretest, Posttest, and a two-month follow-up. The population consisted of ninth-grade female students of district 2 in Isfahan, Iran (250 individuals) in the fall of 2019. Sixty female students were identified from the statistical population-based on entre criteria from 3 randomly selected schools and randomly assigned to three groups (two experimental groups and one control group, 20 individuals in each group). The Buoyancy Questionnaire (Dehghanizadeh & Hosseinchari, 2012) and the Self-Efficacy Questionnaire (McIlroy & Bunting, 2001) were used for the pre-test, post-test, and follow-up. Cognitive-social career counseling and acceptance and commitment counseling were conducted in six sessions of 75 minutes duration (one session per week). Data were analyzed using standard deviation and mean analysis of variance and Bonferroni post hoc test. Result: The results showed a significant difference between the cognitive-social career counseling and the acceptance and commitment counseling with the control group regarding upliftment and self-efficacy. There was no significant difference between cognitive-social career counseling and acceptance and commitment counseling regarding upliftment and self-efficacy (p > 0.05). Conclusion: The results suggest that the two counseling approaches used in the present study can promote self-confidence and self-efficacy in ninth-grade female students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Efficacy
  • Buoyancy
  • Social-Cognitive Career Counseling
  • Acceptance
  • and Commitment Counseling

مراجع

آقایی، ا.، جلالی، د.، و نظری، ف. (1390). تاثیر مشاورۀ شغلی گروهی به روش یادگیری کرومبولتز بر انگیزش پیشرفت، انگیزش تحصیلی، نگرانی‌های آینده تحصیلی- شغلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال اول دبیرستان. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 3(2)، 1-25.
احمدزاده، م.، پرپینچی، م.، مقدسی، ا.، و هاشمی­شکفته، ش. (1398). بررسی تأثیر آموزش پذیرش و تعهد (ACT) بر سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان. پنجمین کنفرانس ملی نوآوری­های اخیر در روان­شناسی، کاربردها و توانمندسازی با محوریت رواندرمانی، تهران، ایران.
جلیلیان، س.، عظیم­پور، ا.، و قلیزاده، ن. (1397). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دورة متوسطه. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(1)، 123-140.
دهقانی­زاده، م. ح.، و حسین­چاری، م. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه­ای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 21-47.
سعادت، س.، اصغری، ف.، و جزایری، ر. (1394). رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی با استرس ادراک شده، راهبردهای مقابله‌ای و حمایت‌های اجتماعی ادراک شده در دانشجویان دانشگاه گیلان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 15(1)، 67-78.  
سلطان­زاده، ف.، نیلفروشان­، پ.، عابدی­، م.، و صادقی­، ا .(1397). تأثیر درمان پذیرش و تعهد بر رشد مسیر شغلی دانشجویان مبتلا به اختلال وسواس- اجبار. تحقیقات علوم رفتاری، 16(3)، 271-264.
سماوی، س. ع.، ابراهیمی، ک.، و جاودان، م. (1395). بررسی رابطۀ درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(7)، 71-92.
سورگی، س.، غنی­فر، م. ح.، اسدی یونسی، م. ر.، و آهی، ق. (1399). اثربخشی خودمهارگری هیجانی بر سرزندگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی ­دانش­آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، 7(3)، 40-52.
عبدالحسینی، ح.، نیلفروشان،پ.، عابدی، م.، و حسینیان، س .(1395). مقایسۀ تأثیر روش­های مشاوره شغلی مبتنی بر نظریۀ شناختی­- اجتماعی، سازه­گرایی و انگیزشی براشتیاق مسیر شغلی دانشجویان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(26)،  133-154.
عبدی زرین، س .(1395). نقش عوامل فردی و اجتماعی در مشاغل انتخابی. فصلنامة رفاه اجتماعی، 16(63)، 247-279.
قاسمی، ز.، صفاری­نیا، م.، و فرح­بخش، ک. (1390). اثربخشی آموزش هدفگذاری شغلی بر انتخاب شغل دانشجویان. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 3(8)، 41-55.
گل­محمدیان، م.، رشیدی، ع.، و پروانه، آ. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و باور‌های خودکارآمدی در دانشجویان دختر.  فصلنامه روان شناسی تربیتی، 14(47)، 1-23.
مرزبان، ع.، عابدی، م. ر.، و نیلفروشان، پ. (1397). مقایسۀ اثربخشی روش مشاوره مسیر شغلی مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی. فصلنامه علوم روان­شناختی، 17(70)، 707-714.
مومنی، خ.، و رادمهر، ف. (1397). پیش­بینی درگیری تحصیلی براساس سازه‌های خودکارآمدی و خودناتوان‌سازی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 10(4)، 41-50.
میرزایی علویجه، م.، حسینی، س. ن.، مطلق م. ا.، و جلیلیان، ف. (1396). خودکارآمدی تحصیلی و ارتباط آن با متغیرهای تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه: مطالعه مقطعی. مجلۀ علمی پژوهان، 2(16)، 28-36.
نعیمی، ا.، آشفته، م. ح.، و طالبی، ر. (1395). بررسی رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی با همایندی ادراک از خود و تفکر انتقادی در دانش­آموزان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(26)، 27-44.
نعیمی،ا.، و مظاهری، ز .(1396). بررسی تأثیرمشاوره مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر انطباق­پذیری مسیر شغلی دانشجویان. مطالعات روان­شناسی بالینی، 7(27)، 159-178.
ویسکرمی، ح.، میردریکوند، ف.، قره‌ویسی، س.، و سلیمانی، م. (1398). رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی با سرزندگی تحصیلی: نقش میانجی‌گرانه نیازهای روان­شناختی پایه. فصلنامۀ آموزش و ارزشیابی، 12(47)، 141-158.  

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار